„kalak itengah djaboena roebati nakan mělawěn tasak, kai goenana, kai nanamna, „di la lit ingan beras ĕrgantang-gantang, sira ĕrlajap-lajap, gamběr kiboel-kiboel, ,,boewah majang ĕrkiboel-kiboel, bělo ĕrlambar lambar, bagem 'ningkami nini, „naling-naling kempoendoe ĕrladjar goeroe, ngoge soerat idatas pantangen."

„E kam mě gija amé roekat nakan panganěn kẽmpoe-ngkoe, 'ngkapoeri bélo pangan kěmpoe ng koe, 'ngkimbangi amak pěděměn kěmpoe ng-koe." „Nini, di ngoekat nakan, de 'ngkapoeri bělo, de 'ngkimbangi amak man pěděměn kěmpoendoe Radja Kětěngahěn, la kap akoe měparas, la kap mětoenggoeng, de 'ngkapoeri bělo de ngoekat nakan, de 'ngkimbangi amak man pěděměn kěmpoendoe Radja Kětěngahen; měparasna měparas ngě akoe min tcehoe ngělěgi pola man iněměn kěmpoendoe, man si měre bijang kempoendoe, e maka akoe měparas, eng' maka akoe mětoenggoeng."

Lawěs mě anak radja Dibata, těrgelar sibĕroe Poeteri Bangsoe si ĕrbadjoekěn kadjang na kedjoeng, si roewisken sotěra kolam 'ndoemajoeng, běrtjintjin sarirawang, djari djarina beroe-lo-kahekěn, ipěnna bagi boewah aroem sěding, boekna bagi oe was riman ngoeda, roepana bagi matawari sigalah, pĕrděmpakěnua bagi bintang tala-toemala, koeroemna bagi soewasa i-běndoel. E, lawěs m'ija koedatas, koe inganna. Tangis anak Kadja Kětěngahën i-tadingkěnna.

„Ola kam tangis bapá," nina Datoek Roebija Gande; „i-pěladjari gělah ĕrladjar goeroe, ngoge poestaka idatas pantangen pitoe-n-tingkat bilang-bilangen; i-pěladjari gělah ĕrladjar pantas, i-rapati gelah ĕrladjar pande," nina. „Di enggo kam pagi ngasoep nitipken piso enggo toebing, ngarkari nipi kalak enggo sambar, di ngasoep mě kam pagi rockoem kalak roebat itĕngah djaboena, roebati nakan melawěn tasak, oelin bage pe; entěrěm ngě kěmpoe-ng-koe," nina; „dantji kam pagi milihi" nina; kempoe-ng-koe anak radja Dibata ni Poerba; kěmpoe-ng koe anak radja Dibata Agoeni, anak radja Dibata Daksina, Narita 1), kěmpoe ng koe anak radja Dibata Oetara, kempoe-ng-koe anak radja Dibata Irisan."

E, i soeroeh Datoek mě karah-karahen lima poeloeh koerang doewa, ngindang-ngindangi anak radja n-ta Toewan di Agoeni. E, berkat mě karahkarahěn lima poeloeh koerang doewa ngindang ngindangi anak radja-n ta. Sěh mě karah-karahěn itengah dalin, i bahan anak radja Toewan di Agoeni pe koe noe 'ndoebe měligaï oewari těloe poeloeh, tértitik desa oewaloeh, mamis silima, katika sitěloe:

„Akoe nandé, di koe beligaï oewari těloe poeloeh, di koe-titik desa oewaloeh, di koe oge mamis lima, katika těloe, enam' rěh těmoewe itengah dalin man dakaněn me nakan pitoe garōen, man tasakěnken mě goele pitoe bohan, man pěpoeloeng me pola pitoe těrboeng."

E, ĕnggom' tasak nakan, tasak běngkaoe, poeloeng pola, e sěh mě karah

1) Veelvuldiger vindt men nuriti.

karahěn lima poeloeh koerang doewa i taněh radja Toewan di Agoeni. E, běre mãn mě karah karahen lima poeloeh koerang doewa.

Enggo běsoer man, besoer miněm: „kade baritám ?" bage nina radja Toewan di Agoeni kata karah-karahěn lima poeloeh koerang doewa.

„Nami 2), radjanami, nami soeroeh-soerochen radjanami, soeroeh-soeroehen Datoek Roebija Gande ras Radja Kětěngalien; nina Radja Kětěngahen: „Mětoewa „kal mě djenda nande; la nai kesalina noetoe page koe lěsoeng, la nai kesahna ,,'ndjoedjoeng koeran koe laoe; 'mbělin mě impalkoe nina, i-poepoes mama ras ,mami i taněh radja Toewan di Agoeni", nina Radja Kětěngahěn, radjanamí, ,,eng'maka kami koedjenda".

,'mBělin ngě toehoe djenda impalna," nina, „i-poepoes kami ras mamina. Akoe seja man soengkoenen, mamina seja man soengkoeněn, si danak-danak ngě man arihĕn".

E, měgandjang me matawari, 'ndarat mě anak radja n-ta ibas pěti běsi nari. E, koendoel m'ija man bělo m'ija, těridah koemoloen koedatas koetĕroeh tjampah bělona ibas těldanna, djari djarina běroe-lo kahekěn, roepana bagi matawari sigalah, boekna bagi oewas riman ngoeda, ipěnna bagi boewah aroem sěding gantoeng; těrgělar sibĕroe Dajang Méhoeli Katana. Soesoer m'ija idatas nari koetěroeh, ĕrdawit tjikěn i-tjikěnkěnna, ban siběliděn nahena.

Moelih karah-karahěn koe Kětěngahěn, la nai soeroeng tjakap i tjakaphěn. Séh koe taněh Kětěngahěn: „Kadena běritana ?" Dina Datoek Roebija Gande ras Radja Kětěngahen. „Baritanami, radjanami, la nai soeroeng tjakap i-tjakapkěn ban siběliděn nahena anak radja-n-ta Toewan di Agoeni tergělar sibĕroe Dajang Měhoeli katana."

E, lawěs anak radja Kětěngahen nangkih oeroek goegoeng Sibolangit, měntas pĕrlandja těloe kalak.

„Silih! lawěs koedja kam ena?" nina Radja Kětěngahěn. - Kami, lawě. sen kahe, silih!" nina perlandja těloe kalak. „Koetĕrang' pěrkahendoena, silih?" nina Radja Kětěngahěn; „di kalak e koe-idah bage: „,,,'ngkahe akoe," nina, i-pěrsanna landjanna, i-těmpina běkalna, i-běntingkěnna moedalna; ena: kahe akoe"" nindoe, landjänndoe pe koe-idah la lit i-persan kam; koe běligaï oewari těloe poeloeh, koetitik desa oewaloeh, koe-oge mamis lima, katika těloe-těloe, amin běkalndoe pe la lit i-těmpi kam, moedalndoe pe la i-běntingkěn kam." „E, labo lepak kata oewari oge kam e silih, pěngidah matandoe pe la lepak. Enggom' 'ndoebe bĕras i-soekati, énggom' 'ndoebe moedal i-pěsĕrsĕr, ĕnggom' 'ndoebe landjan i-pěsĕrsěr, iban měntas 'ndoebe anak radja-n-ta Toewan Dibata ni Poerba, těrgělar sibĕroe Sindar mata ni ari, roepa-nam' pajo bagi matawari sigalah, pěrděmpakěnna bagi bintang tala toemala, ajona bagi soewasa i běndoel, djari-djari bagi běroe-lo-kaheken, ipenna bagi boewah

-

2) Dit is geen Karo'sch, maar Timoer-Bataksch.

aroem seding gantoeng, boekna bagi oe was riman ngoeda. E, ĕrdalin m'ija 'ndoebe i taněh Poerba, i-odak-odakkčnna pěngodakna lima peeloeh koerang doewa. E, soemengging koe kawěs mě kami, soemengging koe kěmoehoen. E pijah ĕrdalin kami la nai gědjapkěn kami nading bana landjan si enggo i-pěsĕrser 'ndoebe, nading bana moedal si énggo i-pěsĕrser 'ndoebe, nading bana beras si enggo i-soekati 'ndoebe, edi la kin kěpe lepak silih kata si-toeri-toeriken kam e."

Nina Radja Kětěngahěn kata perlandja těloe kalak: „Moelih kam koe taněh Poerba. Akoe m' pagi ngatoer bekalndoe, akoe ngad ng moedalndoe, datkěn pagi djenda landjänndoe, baba tjintjinkoenda 1) sarirawang, daboehkěn ko těkari koe pělaboehěn anak oe radja Toewan Dibata ni Poerba, tergelar sibĕroe Dajang Sindar mata ni ari.'

E, moelih mě pěrlandja těloe kalak koe taněh Poerba. E, i-daboehkěnna tjintjin sarirawang koe pelab ehen anak oe radja.

Gělap mata ni ari ĕrpělaboch mě anak oe radja, i-talangina toetoep pělaboehĕnna las rendihawa! 'mBijar sibĕroe Dajang Sindar mata ni ari, lompat ija koe roemah, i-dahina nandena kěmbĕrahen radja-n ta Toewan Dibata ni Poerba, goeroe simbaso Boenga 'mboeloe.

Koegang 'kam e amé?" nina nandena. „So pe koe-akap 'ndai sahoen pělaboehěnndoe i pělaboehi kam, ĕnggo kam' kam rěh koe roemah!" - „,'mBijar akoe 'ndai nandé!" nina; „koe-talangi 'ndai toetoep pělaboehěnkoe, las rendihawa. E, lompat akoe lawěs koe roemah 'ndahi kam."--"La lit kěbijarěn amé, i taněh Poerba enda. Tatang tendang e, ola pělaboehěn la i-pělaboehi, ola denggo tombang."

E, tatanginam' tendang nina, i-talangina toetoep pělaboehěnna. E, las sitengah taněh Poerba E, tjekoehna kebas, nina pahe kěntja sĕndĕng tjintjin sarirawang ibas toedoel toedoeh anak radja n ta Toewan Dibata ni Poerba, sibĕroe Sindar Mata ni ari. Em'kap man tendangna lawes koe roemah 'ndahi nandena kěmbĕrahen Toewan Dibata ni Poerba, goeroe simbaso Boenga 'mboeloe. „Enda mě kap si'ndai nandé" nina anak oe radja kata nandena. — „Di bage kin kěpe amé, koe běligai k'idah oewari těloe poeloeh, koe-titik desa oewaloeh, koe oge mamis lima, katika těloe těloe."

„Rěh mě kap radja se langlang kiniradjanna, rěh kap pande se langlang „kinipandēnna, reh mě kap goeroe se langlang kinigoeroenna."

,,

E, énggo soeng bage, nina, O. nandé!" nina Radja Kětěngahěn kata nandena: „i boewat kal bangkoe beras nandé; beras page si arang, narang gěrěk. gěrěk la měhoeli, beras page si se angsang, nangsangkěn nipi sambar, nangsangkěn banga kělesa; i boewat ba-ng-koe beras, beras page si pande lěkět, bēras page si sampe toewah, maka lěkět anak dilaki dibĕroe 'nterěm, maka lěkět kinibajak kinitoewah 'mboewe."

1) Koenda, samentr. van koe en 'nda moet zijn gevormd of afgeleid. endawari, nu dezen dag.

énda, welk laatste woord van een ouder enda of
Vg. het Dair.
senda = Tob son en het Karo'sch

E, i-boewat mě běras, i-soekating' pitoe toemba, pitoe gantang, pitoe-n tjoepak, pitoe lajap, pitoe-ng-kělih, pitoe-n-djěmpoet, pitoe ng-kěboewah. E, toetoe měloemat, nina, i-semakěn empat berngi; e djadikěnnam' djadi manoek si tjaboer bintang, i-bahannam' kaběngna, 'ngkepaskěn banga kělesa, i bahennam'nahena, ĕrnaheken si kaiskais, 'ngkaiskěn nipi sambar, ĕrsiloe-siloeken piso pěnaboeng, i-bahanna takalna, ĕrtakalkěn-takal tenggeling. E, i-djadikěnna kěrahoengna, ěrkĕrahoengken si dolok genting, ĕrmatakěn kandoe na saga, marběrěmbingkěn si boenga-boenga, martoebiken kalakati pěndjabat kěling. E, měrbitoekakěn si dole děnda (= tali doenda?), marpoesoehkěn djantoeng galoeh sitabar, měratekěn si poengga dalit, marpěgoeken si boengke rimbang, marikoerken si kepas dingding, 'ngkepasi banga kělesa, 'ngkepasi nipi sambar. E, i-boeboeh mě kěsahna E djadi manoek-manoek si tjaboer bintang.

De toehoe m'engko manoek-manoek si tjaboer bintang, kabang m❜ěngko loemajang, kabang loemoejoeng tjiněp koe lantarěn benang pengkiren, toektoekken toebim', goerpaskěn kaběngmoe, kaisken nahém'!"

E, i toektoekkenna toebina bagi sora gerautoeng si lima-lima, i-goerpaskenna kabĕngna, bagi sora gendang, i-emboesken sar ene; i-kaiskěnna nahena bagi langkah si těloe-těloe, ranakken si lima-lima.

E, landék kalak i roemah, lit si ngělanděkkěn boesan, lit si ngělanděkkěn oekat. E, poewas ate kalak landěk, i-tabaskěnna tabas pemanggil, moelih manoek koe roemah. I-semaken empat berngi, noelpatken nipi sambar, e djadi manoek-manoek si nanggoer dawa-dawa.

"

E, di toehoeng' ko manoek-manoek si nanggoer dawa-dawa, kabang m'engko loemajang loemoejoeng, moelihi mě ko tjiněp koe lantaren benang pěngkirēn."

E, kabang mě manoek loemajang loemoejoeng tjiněp mě koe lantarěn běnang pengkirēn.

E, toektoekken ka toebim', goerpěsken kaběngmoe, kaiskěn nahém!" E, i-toektoekkenna toebina, bagi sora gérantoeng si lima-lima; i-goerpaskenna kabĕngna bagi sora gendang i-emboesken saroene; i kaiskenna nahena, bagi langkah si lima lima ranakkěn si-pitoe-pitoe

E, landěk kalak i roemah, lit ngělanděkkěn tjapah, lit ngělanděkkěn koedin. Poewas ate kalak landěk, e: „kabang m'engko loemajang loemoejoeng, tjiněp koe tandoek lesoeng noektoekken toebi nge 'nggoerpaskěn kaběng." E, landek mě kalak i lesoeng, lit ngělanděkkěn 'ndiroe, lit ngělanděkkěn laloe. E poewas mě ate kalak landěk i lěsoeng kabang m'ija koe pintoe lawangen, i toektoekkěnna kang' toebina, bagi gérantoeng si lima-lima i-goerpaskěnna ka kaběngna, bagisora gendang i-emboesken saroene. E, landěk mě kalak; si lawěs koe djoema ngělanděkkěn tjoewan; si lawěs koe laoe ngělanděkkěn koeran.

Poewas me ate kalak landěk, e kabang mě manoek-manoek loemajang loemoejoeng, kabang koe taněh Poerba.

E, tjiněp m'ija i pintoe lawang taněh Poerba, noektoekken toebina, 'nggoerpaskěn kabĕngna. E, landěk kalak; si lawes koe djoema ngělanděkken těnggala ; si lawěs ngĕrija, ngělanděkkén kandi kandi. E ndarat mě anak radja-n ta Toewan Dibata ni Poerba, těrgělar bĕroe Sindar Mata ni ari.

„,'naTěrěm kal mě kap djelma taněh Poerba enda parang 'mbělin, anak pěrana, toewa toewa, singoeda-ngoeda, danak-danak; ise kal ngasoep moewat manoek manoek si nanggoer dawa dawa, bana kal akoe, la 'rtoekoer, natekoe." E, lit mě si ngěltěp, lit mě si měntěr. Di manoek-manoek si nanggoer dawa dawa bagi soempamana manoek si ratah boeloeng boeloeng, akīn i-běntěr, rěh děhěrnang, akin i-ěltěp rěh těroehna, lalap la dat manoek si nanggoer dawa dawa.

E, moelih anak radja koe roemah, kabang manoek-manoek arah bobona loe majang loemoejoeng, 'ntji něpi tandoek roemah radja-n ta Toewan Dibata ni Poerba.

E, toektoekkěnna kang toebina, bagi gérantoeng si lima lima, i-goerpaskěnna ka kabĕngna bagi sora gendang i-emboesken saroene, i-kaiskěnna ka nahena bagi langkah si siwah siwah ranakken sipoeloesa, maka ĕrsada těndi koe roemah.

E, 'ndarat mě anak radja-n ta i roemah nari, i babana bajõenna lolo-lolo koe toere, i landekkenna manoek manoek si nanggoer dawa dawa noektoekkěn toebi 'nggoerpaskěn kaběng Ola i-landěkkěn kam amé, manoek-manoek si nanggoer dawa dawa noektoekken toebi, 'nggoerpaskěn kaběng; ola kam děnggo adōn, e mě kap si odjar odjari; e mě kap soeroeh-soeroehen goeroe simbaso bolon '. E, kabang manoek manoek ngě koe Kětěngahěn. E, tande empat běrngi i-soeroeh Radja Kětengahěn laněng ĕrdětěng-dětěng arah tengah awang-awang koe taněh Poerba. E, kabang laněng ĕrdětěng-dětěng arah tengah awang awang koe taněh Poerba, i-tjiněpina ajo radja. I-těpis radja laněng tjiněp ibas ajona, kabang koe ajo kěmbĕrahěn; i těpis kěmbĕrahěn laněng si nibas ajona, 'ndaboeh poedoen empat oewaloeh koe ampõenna. „Poedoen koetěra ng'enda 'ndija, radjanami? koe-těpiskěn 'ndai lanĕng tjiněp ibas ajokoe, 'ndaboeh poedoen si-empatsi-oewaloeh koe ampõenkoe!"

E, di bagé kěpekěn, kemběrahěn, rěh mě radja se langlang kiniradjānna, rěh mě pandě se langlang kinipandenna, rěh mě goeroe se langlang kinigoerōenna, kěmbĕrahĕn!"

E, tande empat berngi rěh Radja Kětěngahen koe taněh Poerba, i babana sĕrsĕr gamětna. E, enggom' tasak nakan pitoe garōen, tasak bengkaoe pitoe bohan, poeloeng pola pitoe těrboeng, i-dilom'gamět si ni taněh Poerba koe roemab, E, mãn mě.

Enggo besoer man, besoer minem: „kade barita, radjanami?" bagém'nina gamět si ni taněh Poerba.

E, tjakapken mě tjakap ěrděmoe mě arih i-arihkěn, e pěpoekoel mě anak radja n-ta Toewan Dibata ni Poerba, těrgělar sibĕroe Sindar Mata-ni-ari ras Radja Kětěngahěn (Radja si Kětěngahěn e pitoe děpa gědangna).