Page images
PDF
EPUB

Ik verblijf te Aarma-sso e,
Nok indoe-n Armà-soe.
Dit dorp is (blijft) steeds goed
(goedgezind), Miera-vě ehe- indoe-n

kaï-ke

Gaar, Mi-ndab oenie-p.

In het vuur leggen, Hoe-sě. Uit het vuur halen, Netò-k. Vast nemen, met twee stokjes, om in het vuur om te keeren, Kahie-rě.

Een brandend stuk hout weghalen (om daarmede een nieuw vuur aan te leggen), Tònggà-p. Vasthouden, Hanie-rě, kagoe-n. Houd stijf vast! Ninggi-p aka» goe-n!

Weggooien, Wagie-m.

Aanleggen, van een prauw,

Tamà-bě.

Landen, aan den wal gaan, Vazie-gě.

In de prauw leggen, Oekoe-n (javoe-n.)

Voor den dag halen, Ravoe-i. In den grond steken, van een stuk hout, Avie-dě. Kenteeken (aan een stok gebonden bosje gras), Tip.

Sago kloppen, Da hòre.

1). Of „mboe-tie"?

[blocks in formation]

B. Gesprekken.

Morgenochtend ga ik naar Kombre, E-tie

apa-pě nòk Kò-mbre miet.

Wijst gij morgen den weg, Apa-pě wò maha-i. 1)

Morgen ga ik (mede), Apa-pě mà-kie

mana-vě.

Breng mij morgen naar Kombre, dan

krijgt gij een bijl, Apa-pě awahie-kě Kò-mbrě miet, damie- wòhà-n kà-m» pák 2) zako-d.

Zijn er nog anderen, die naar Kombre gaan? Ie-sie o-nim e-ke Kò-mbrě miet? Basiki zal (ook) mede gaan, Bàsie-kie damie- oemoe-vě (dò-mmě). Word wakker, ik ga! Atiemie-n, mà-kie

mana-vě.

Ik ben al wakker, Nòk mi-ndab tiemie-n. Sta op! Akwatie-n!

Voorwaarts! Ha-wa! mà-kie mana-vě! Daar vooraan, langzaam loopen! Maha-i

e-pe arie-dě anahàti-m!

Is het een goede weg, naar Kombre? Ni-nggip koï e-ke, Kò-mbrě miet? De weg naar Kombre is goed! Ni-nggip! Kò-mbrě ko-ï.

De regen is opgehouden, de warmte komt

al door, He-ě mi-ndàb bori-n, pie-gě mi-ndab oewà-r.

Hoe heet dit moeras? Tò kà-sàp boe-bě iegie-sě?

Het heet Taram, Iegie-sě Tarà-mkě.

1). Letterlijk: gij (gaat) vóór.

2). Uit het Maleisch.

I

Siki! Waar is harde grond? Sie-kie,

Pare- e-ke?

Vooruit; dichtbij, Maha-i; òndowa-kě. Er zijn twee wegen, wat is de weg naar Kombre? Ko-ï iena-kě, Kò-mbrě ko-ï e-ke?

Dit is de weg naar Kombre, die daar, leidt naar Kapondoe, Ehi-tě Kò-mbrě ko-ï, ehà-n Kapò-ndoe ko-ï. Is daar vlakte? Mamoe-i e-ke? Geen vlakte, maar kajoepoetih bosch, Mamoe-i ba-kě, boezbà-k. Het is warm, E-nàk, (èna-kě). Onder dien boom wil ik gaan zitten, De e-pe maka-n nòk mà-kie àmbie-dě. Ik ga naar dien boom daar toe, om uit te rusten, Nòk e-pe de miet, mà-kie bakana-vě.

Is er een put? Boe-i e-ke?

Hier niet, verder op, Ek-e ba-kě, maha-i. Waar is die put, dichtbij? Boe-i e-ke, òndowa-?

Daarginds is een put, Boe-i epete-kě. Ik ga naar de put en aldaar zitten, Nòk boe-i miet, àmbie-dě ehà-n.

Dit water is goed, Ehe- ni-nggip daka-. Dit water is lekker, Daka- ehe- hi-rěkě. Vooruit! Kombre is, (nog) ver! In Kombre (moeten wij) overnachten, Ma-kie mana-vě! Kò-mbrě mahoe-tě; K-òmbrě

noe.

Red.

Daarginds is Kombre, Kò-mbrě epete-kě. Een mooi dorp, er zijn vele huizen, Ni-nggip miera-vě, sava- otie-věkě. Dat mensch is bang, zij is naar binnen gegaan, en heeft de deur gesloten. O-nim e-pe oe-tně, mi-ndàb kwamie-n, koï- mi-ndab rarie-dě.

Die vrouw heeft de deur al geopend, Boe-btie ehà-n mi-ndàb kohà-bě koï-. Hier overnacht ik, is er bamboe? Nok noe ehe-, soe-bě e-ke?

Er is veel bamboe! Soe-bě otie-věkě ! Veel bamboe (is noodig) om huizen van te bouwen; straks krijgt gij ijzer (daarvoor), Soe-bě otie-věkě sava- nà-ng» goek; a-de, damie- wòhà-n wò-kěrě. Deze bamboe is niet van mij, (maar) van een ander, Soe-bě eh-e nò-kkě ba-ke, ie-sie o-nim kò-mbě.

Van wien is die bamboe? Te o-nim kò-mbě soe-bě?

Mijn bamboe, Nòk ànà-mbě soe-bě. Laat mij (die) kappen, voor een bijl, Kaï

ke nok warò-k, ka-mpàk nà-nggoek. kě nòk

Goed, kapt maar! Kaï-kě awaròki-m! (Hier is) een bijl voor U, voor de bamboe, Ka-mpak wò kò-mbě, soe-bě nà-nggoek.

Gaat daar niet heen, er zijn geen men» sehen, Wò tamà-t nahà-t e-pe nà-ng> goek, o-nim ba-kě.

Wat is daar? (wat vindt men daar?)

To makà-dě e-pe?

Er zijn geen klappers, geen tuinen, er is geen put, er is geen weg, Onggà-t ba-kě, maroe- ba-kě, boei- ba-kě, koï- ba-kě. Wat is dat voor een land? Miera-vě e-pe tòta-go?

II

Wat doen die vrouwen daar? Boe-btie e-pe, tò awe-? Sagokloppen, Da hòrě.

Jongentje! Kom hier! Pàtoe-rě, à-chmàn (ànàhà-m)!

Van wien is die jongen? Te o-nim kò-mbě patoe-rě?

Mijn jongen, Nok ànà-mbě pàtoe-rě. De zon is al onder, ik ga eten, Ka» tò-nie mi-ndàb kòsà-n, nòk tamoe-. Ik heb genoeg gegeten, ik ga slapen; morgen ochtend ga ik naar de Badee onim, Nòk tamoe- tie-skě, nok noe; e-tie apa-pě nòk Ba-de o-nim miet.

Is er iemand, die den weg wijst? O-nim e-ke maha-i nà-nggoek?

Ik wijs den weg, ik ben een flinke kerel, Nòk maha-i, nòk bàsie-kě. 1) Morgen een bijl voor mij, Apa-pě nòk ka-mpak zako-d.

's Nachts moet gij niet hier heen komen, Dienò- wò tamà-t damie-màn. Morgen ochtend kom ik bij u, dan gaan wij samen naar de Badee onim, E-tie apa-pě manoe-màn wò miet, bai-za ko-d Ba-de o-nim miet.

Er is een groot water, er zijn geen menschen, So-mbě daka-, o-nim ba-kě. Wat voor water? Tòta-go daka-? (Zoo groot) gelijk de zee, Etoe-bě epe» ta-go.

Gij kunt den overkant niet zien, Ba-kě wò ie-die ra.

Zijn er geen prauwen? Javoe-n bakě? Er zijn geen prauwen, Ba-kě javoe-n! (javoe-n ba-kě !)

1.) Elliptisch voor: basie-k(e) onim = varkenmensch.

Red.

Zijn er menschen aan den overkant?

O-nim e-ke ra?

Er zijn geen menschen, O-nim ba-kě. Ik weet het niet, Nòk bimba-ikě. De lieden aan den overkant zijn koppensnellers, O-nim ra e-pe sò-k oni-m.

Ik wil dat groote water zien, wijst gij den weg, Nòk sòm-bě daka- miet, iedie, wò maha-i.

Ik ga niet mede (den weg wijzen), ik ben daar niet bekend, ik weet den weg niet, Nòk maha-i ba-kě, nòk bimba-ike, nok e-pe koï- bim» ba-ikě.

Kent gij dien weg? Wò meha-i e-pe

koï-?

Neen! (Onbekend) Bimba-ikě!

Daar ginds is geen water, geen voedsel, Maha-i e-pe, daka- ba-kě, tamoeba-kě.

Daarginds is alles vlakte, Maha-i e-pe

bà- mamoe-i.

Daarginds zijn koppensnellers, Maha-i

e-pe sò-k oni-m.

Gaat daar niet heen, het is warm, keert terug! Wò tamà-t oe-mě e-pe nànggoek; pie-gěkě, a- etòki-m! Gaat daar niet heen, er is veel water,

Waarheen gaan die menschen, O-nim e-pe i-ndě.

III

het is er diep, er zijn veel krokodillen, Wò tamà-t oe-mě e-pe nà-ng>> goek, daka- otie-vekě, dese-kě, kjoe(kie-w) otie-věkě.

Kapt niet daarginds, (dat is) pemalibam

boe, Tamà-t warò-k e-pe, dema- soe-bě. Waar gaat gij heen? Wò i-ndě? Ik ga daar sirih gebruiken, Nòk ehà-n mà-hie kavoe-s.

Waar zijt gij vandaan? Wò te oni-m? Ik ben van Seriere, Nok Serie-rě oni-m. Waarom zijt gij hier gekomen? Wò tore- nahà-m ehe- nà-nggoek? Ik ben gekomen om de vreemdelingen te zien, Nòk nahà-m mà-kie iediepoe- oni-m.

Waar is de weg? Koï- e-ke? Daar aan den overkant is de weg, maar het moeras is diep; gaat niet naar den overkant, het is diep, er zijn geen prauwen, Koï- ra epi-te, boe-bě desekě; wò mba-kě oemoe-vě ra miet, javoe-n mba-kě.

Wat is dat voor een weg? Tò koï- ehà-n? Een kangoeroe-pad 1) (»wallaby"-pad), Sahà-m koï-.

Is dáár een weg? Koï- ehà-n? Daar is geen weg, (alleen) een kangoeroepad, Ba-kě koï- e-pe, sahà-m koï-.

Ehe- got sahà-m nà-nggoek. Ik heb vele honden, Nòk gòt otie-věkě.

Zij gaan kangoeroe's (»wallaby's) jagen, Als de honden de kangoeroe's zien, huilen O-nim e-pe sahà-m awe-.

-op de varkensjacht, O-nim e-pe bàsie

kě awe-.

Hoe doen zij dat, kangoeroe's jagen? Tòta-go, sahà-m awe-?

Dit zijn honden voor de kangoeroe-jacht,

zij; ik loop (dan) hard naar hen toe om te zien (wat het is), Gòt sahà-m narau-, gòt warie-tě; nòk ivò-n gòt mie-tě, ie-die. Ik heb de pees van mijn boog al vastgemaakt, Mie-sě nòk mi-ndab asie-n toep.

1.) D. w. z. een pad waarlangs de jagers plegen te gaan.

Red.

Mijn boog is gebroken, Nòk mie-se mi-ndab kagoe-bě.

Daar boven in den boom zit een kroon

duif, Rà-fě rà-fě de mahoe-kě epete-kě. Schiet het geweer af, opdat ik dat zie, Bě-nggie atamà-n, nòk ie-die. Niet schieten! Doe-rkě tamà-n! Geen geraas maken! (niet schreeuwen, niet luide spreken), Tama-t mi-ng» goejie-m!

Vele honden huilen aan den overkant, Got otie-vě warie-tě ra.

Waarom huilen de honden? To kà-sàp

gòt warie-tě?

De honden huilen van wege de kangoe

roe 's, Saha-mkě got warie-tě. Wat is dat daar? Tò kà-sàp e-ke? Een groot wild varken, Só-mbě bùsie-kě

mà-rè.

De honden zijn weggeloopen, het is een dapper varken, Gòt mi-ndab ievò-n, bàsie-kě jari-t. Schiet! Aja-se!

Schiet het varken! Ajà-sẽ bàsie-kě! Het varken is al weggeloopen, Bàsie-kě mi-ndab ievò-n.

Die kangoeroe wil ik schieten, Sahà-m

e-pe mà-hiejà-sě.

Die man heeft al geschoten, O-nim e-pe mi-ndab jà-se.

Hebt gij al eene kangoeroe geschoten?

(geraakt), Wò mi-ndàb de sahà-m? Ik heb al raak geschoten, Nò-kkě mi-n» dab de.

Hier is het (wild), Ehi-te.

Ga naar beneden, de helling af; haal de kangoeroe, (hij) is al dood, Atomani-m, ahake-vě sahà-m, mi-ndàb kahie-vdě. Later, in het midden van den warmen tijd, steken wij de alang-alang in brand; de kangoeroe's komen (dan) voor den

dag; wij houden (dan) de wacht (en) wij schieten, Arie-ndě, sò-mbě pie-gě, mà-kie otà-dě màsa-; sahà-m damieoewà-r; nok ietà-r, nòk jà-sě. Vandaag heb ik lang gewacht (op den loer gestaan), (maar) er zijn geen kangoeroe's voor den dag gekomen, Nama- nòk mi-ndàb ietà-r, sahà-m ba-kě oewà-r. Maak een vuurtje; snijdt de kangoeroe in stukken, Taka-vě ahoesi-m, sahà-m ahawaiji-m.

Ik heb de kangoeroe al verdeeld (in stukken

gesneden), Nòk mi-ndàb awa-i sahà-m. Kangoeroe-vleesch is lekker, Sahà-m moei hi-rčhè.

Verdeelt het vleesch, Ahakòvvi-m moei. Ik heb het vleesch al verdeeld, Nok mi-ndab akò-vvě moei.

De kangoeroe-beenderen zijn voor den

neus (d. i. om in den neus te steken), Saha-m ajau- ànggie-p nà-nggoek. Hoeveel kangoeroe's hebt gij geschoten (geraakt)? Saha-n o-nim tò wò mi-n» dàb de?

Het vuur vlamt al op, Taka-vě mi-ndàb aroei-.

Leg de oebi in het vuur, Nà-rě auwoe-sẽ (ahoe-sě).

Rijg de visschen aan elkaar, Para-ré aravie-. Ik heb de visch al omgekeerd, Nòk

mi-ndab netò-k para-rě.

Haal een brandend stuk hout weg om een

nieuw vuur aan te leggen, Atònggà-p. Het vuurtje is klein; haal geen brandend hout weg, Papi-s taka-vě; tamà-t tòngga-p.

Er is veel voedsel, Tamoe- otie-věkě. Er is verscheidenheid van voedsel, Le-sie tamoe-, ie-sie tamoe-.

Doe zand op het vuur, dan gaat het uit,

Taka-vě asake-vě sa, damie- kahie-vdě.

« PreviousContinue »