Nanie- dehe-. Niezen, Asie-. Snot, Moe-mbě. Hoesten, Kàpoe-rě. Die man hoest (is zwaar verkouden), O-nim e-pe kàpoe-rě ie>> rie-rě. Zingen, Zie (3) lange ie; Zieë). Watis dat? Tò ka-sàp? Wò mi-ndab gau-ně o-nim esò-rě? Begrijpen, weten, Miha-i, meha-i. Die man zegt niets; hij zit maar zwijgend, O-nim e-pe bakě minggoe-i, bàsa rie-n àmbie-dě. Liefhebben, Roe-sě. Hartstochtelijk beminnen, Roe-se beka-i. Boe-btie ehà-n nòk roe-se beka-i. Dood, Kahie-vdě. Levend, Mèmò-n. Die man is (al) dood, O-nim e-pe mi-ndab kahie-vdě. Die man leeft nog, O-nim e-pe mèmò-n. Die man zal straks dood zijn, Stank, Dò-m iemoe-. Krijg voeren, Nasà-k, nasak, nasa-kě. Die menschen komen deze dooden, O-nim ehà-n damie-mě wazie-hě o-nim ehe-. Slaan (met knuppel), Oesà-k. Met den knots sla a n, Pà-nggě slaan, oesà-k. De groote kerel heeft den kleinen geslagen, Jà-bani-m3) mi-ndab oesà-k papì-s oni-m. Een kleine behoefte doen, Kò-nò. groote Na, 4) hàndà-m. Ik ga enz. Nòk na, nòk hàndà-m, (mà-kie kazie-m?). Ziek, Ierie-rě. Buikpijn, Hàndà-m ierie-rě. Pijn, van eene wonde, Aroe- ierie-rě. Lidteeken, van eene wonde, Rillen, van angst, Oeja-vě. Hoofdpijn, Pa ierie-rě. 1). Of harie-rë? 2). „Zie" is de benaming voor een feest met zang en dans. (Vgl. ook lager). 3). Ook somb(e) oni-m? 4). Na faeces. Red Gezang. Zingen, van een klein gezel schap, in het dorp, Onggà-t zie. 1) Zingen van velen, van heinde en verre gekomen, Jà-ba zie, jà-bě zie. Geest geworden (van de ziel, Graf, Patàrě. Die jongeling is nu gehuwd, hij is thans man, Ewà-tie e-pe mi-ndab àmnànggie-bě, nama- àmnà-ngga. 1). Vgl. noot (2) op pag. 7.Letterl. klapa-fuif, wellicht omdat deze zonder meer onder de palmen plaats vindt, terwijl bij het „Jà-ba zie" een plaats voor het feest in gereedheid wordt gebracht. 2). In verband met het Nederlandsch taaleigen zou men bij de Hollandsche equivalenten liever de volgorde der samenstellende deelen omgekeerd zien, daar het hoofdbegrip in dezen blijkbaar het pemali-zijn is, met betrekking tot de genoemde zaken. Vgl. noot (1) op pag. 5. Red. voor eene vrouw;" de verloof-Fluitje (van klapperdopje), de maagd zit op een stapel vruchten, aangebracht door haar aanstaanden man en bestemd voor hare ouders.), Iewògě àmbie-dě nà-nggoek. 1) Verloven (geschiedt door het ruilen van »iehierro" 2) met »sa mòddě 3) en »basiekě goei" ), Parane-. Inkervingen (op buik en borst bij de maagden; bij het heelen der wonden kunnen zij trouwen), Gari-vě. Bevallen, Feně, 5) ievoe e-ně. Die vrouw is pas bevallen, Boe-btie e-pe na-mare-kě fe-oene. Dat kind is pas geboren, Papoe-s e-pe na-mare-kě. Het kind is (al) geboren, Papoe-s mi-ndab ievoe-n. Die vrouw zal morgen beval Borà-bě, Fluitje om de honden mede te roepen (lett.,,voor de honden"), Borà-bě gòt nà-nggoek. Trom, Kěnda-ra. Dansen, Zie. 7) Dansen; het voor- en nachterwaarts loopen, Zie auvěmaha-i maha-i. Dansen; in de rondte loopen Om het huis te omwanden, Deur (lett. weg), Koï. 1). Na-nggoek" wijst een doel, een persoon of zaak aan ter wille waarvan eenig instrument gebezigd wordt. Vergelijk het gebruik van kanggo“ in het Javaansch. Zie lager pag. 17 links. 2). (Oor)ringen. 3). Wellicht het lager genoemde samò-nde = halsketting van pitten. 4). varkensstaart. 5). Of Ve oe-ne“? 6). „ko-mbe" komt m,m. overeen met het Maleische „poenja" als possessief-exponent. Nok ko-mbe van mij, het mijne. 7). Vgl. noot (2) op pag. 7. Red. Sluit de deur, Koï ararie-dě. Open de deur, Koï auwkohà-bě. Dichtdoen, afsluiten, Rarie-dě. Binnengaan, Kwamie-n, koewamie-n. Openen, Kohà-bě. Laddertje, trapje, Kimbaka- (?) Bruggetje, Pà-rrě. Hout, dienende voor het huis, De sava- (aha-) na-nggoek. Opschuren, bewaren, Baki-vvě. Voorraadschuur: Huisje om aardvruchten in te bewaren, Papi-s sava- nà-rě baki-vvě nà-nggoek. Daks panten (van bamboe), Sarari-gě. sava- (sò-mbě) taka-vě mi-ndàb oenie-p. Steek het vuur aan! Taka-vě ahoe-sě! Doof het vuur uit (Doe zand op Asch, Taka-vě sòpà-l. Brandhout, Kitirě. Sproei water op het vuur, dan gaat het uit, Daka- aroewà-ddě, taka-vě damie- kahie-vdě. Besproeien, Roewà-ddě. Ma ken, doen, Awe. Feestvieren (bij het begraven), Jamoe- awe-. Dak (van atap sago), Eb, eběkě. Kangaroe's gaan zoeken, Sahàm Mijn huis is verbrand, Nòk Pijl (van niboeng), arie-bě. 1). Of mie-ze? Red. (van hout, met punt van casu- in plaats van punt), Kapà-n. Pijl (van bam bo e), Dade-w. Pijlpunt (casuaris-nagel), Ie,, tie-rě. Schild, Bàn. Stok waarom heen een door- Draag de tasch! Wà-dě aërà-m! o m o p Visch uit plassen, Boe-běrie-k(e) para-rě. Visch uit de slooten om de Kioe wòhà-nie. Al weggevl o g e n, Mi-ndàb và die. Nest, Evi-sě, evie-sě. Staart, Wak, goei. Tempoeroeng (wordt gebruikt Ei, Kàna-. Pas gekookte sago, Da sipěre-kě. Da garamoe-, da gramoe-. Peper, Kie-ndědě. Staart van kangaro e, oppos- Blaffen (eig. het huilen der Casuaris, Ke-e. nagel, Ietie-rě ke-e. Duif, Bevò-m, boebò-die (?) Vleesch, Moei (Sahà-m moei, bàsie-kě Reiger, Die. |