cavitumque est nei divideretur,........... quod] quoieique de eo agro loco ex lege plebeive sc. IIIvir sortito ceivi romano dedit adsignavit, quod non in eo agro loco est quod (l. quem) v[etus possessor prove vetere possessore sibei sumpsit reliquitve ita utei s. s. est;

Quei ager poplicus populi romanei in terram Italiam P. Muucio L. Calpurnio cos. fuit, extra eum agrum locum, quei ager locus ex lege plebeive scito, quod C. Sempronius Ti. f. tr. pl. rogavit, exsceptum cavitumque est nei divideretur, quei in eo agro loco veteri possessori prove vetere possessore ager locus re]dditus est;

Quei ager publicus populi romanei in terra Italia P. Mnucio (1. Muucio) L. Calpurnio cos. fuit, extra eum agrum, quei ager ex lege [ plebeive sc. quod C. Sempronius Ti. f. tr. pl. rogavit, exsceptum cavitum que est nei divideretur,..... quod ejus agri locei publicei in urbem Romam est,..... quod]ve agri locei publicei in terra Italia, quod ejus extra urbem Roma' (7. Romam) est, quod ejus in urbem (7. urbe), oppido, vico est, quod ejus IIIvir dedit adsignavit, quod [non in eo agro loco est, quem vetus possessor prove vetere possessore sibei sumpsit reliquitve, ita utei supra scriptum est,.....

Quei ager publicus populi romanei in terra Italia P. Mucio L. Calpurnio cos. fuit, extra eum agrum,

(1) Ici et dans les cas analogues, nous admettons volontiers, avec M. Rudorff, que le copiste de la loi Thoria a pu omettre par négligence la lettre M. Cependant il ne faut pas oublier que l'usage de cette lettre à la fin des génitifs et des accusatifs, comme l'usage de la lettre S au nominatif, ne s'établit qu'assez tard d'une manière définitive dans l'orthographe latine. Le son de l'M final et de l'S final était faiblement prononcé; c'est pourquoi on les négligeait si souvent dans la versification et dans l'écriture. (Voy. plus haut les inscriptions du tombeau des Scipions, et les fragments d'Ennius, p. 154.) Il appartenait aux grammairiens, dont l'art se forme précisément vers cette époque, de poser des règles précises à cet égard, et de les faire respecter. (Voy. plus haut, n° I. Cf. le fragment cinquantième de Verrius Flaccus, dans notre édition de Festus, p. 26; Cassiodore, de Orthogr., p. 2317, et Diomède, p. 417, Putsch.).

quei ager ex] lege pleb[e]ive scito, quod C. Sempronius Ti. f. tr. pl. rog., exsceptum cavitumve est nei divideretur, quod quoieique de eo agro loco agri locei ædificii, quo in agro loco oppidum coloniamve ex lege plebeive scito constituit, deduxitve conlocavitque, ceivi romano nominisve latini sociumve, q]uibu[s ex formula togatorum milites in terra Italia imperare solent,]....... in terra Italia IIIvir dedit adsignavit, reliquit, inve formas tabulasve retulit referive jusit;

Ager locus omnis quei supra scriptu[s est, extra eum agrum locum, quei ager locus ex lege plebeive scito, quod C. Sempronius Ti. f. tr. pl. rogavit, exscept]um cavitu[mve est nei divideretur,.... privatus esto..... ejusque locei agri ædificii privati possessilo ita utei ceterorum locorum agrorum ædificiorum privatorum est, esto; censorque, queiquomque erit, facito, utei is ager locus ædificium, quei [ex h. 1. privatus factus est, in censum referatur, ita utei cetera loca agros ædificia referri oportet, uteique ex eo agro loco ædi]ficio eum, quoium [eum agrum locum ædificium, quei ex h. 1. privatus factus est, ex lege plebeive scito exve h. 1. esse oportet oportebitve, tributum conferre jubeat, ita utei ex ceteris locis agris ædificiis privatis conferre jous] est; neive quis facito, quo quoius eum agrum locum ædificium possesionem ex lege plebeive s[cito ess]e oportet oportebitve, eum agrum locum ædificium possessionem is minus oetatur fruatur habeat possideatque,..... n]eive quis de ea re ad se natum referto, neive in senatu sententiam deicito, neive ferto, quominus is ager locus ædificium, quei ex h. 1. privatus factus est, privatus siet; neive quis de ea re ad senatum referto nio]ve (l. neive) sententia (7. sententiam) deicito, neive ferto, quo quis eorum, quoium eum agrum locum ædificium poss[e]

s[io]nem ex lege plebeive scito esse oport[et oportebitve, quei ager locus ædificium ex lege plebeive scito datus est, eum agrum locum ædificium possessionem minus cetatur fruatur habeat possid]eatque, quove possesio invito m[ortuove auferatur.

S. II. Quem agrum locum ædificium de eo agro loco ædificio, quei P. Mucio L. Calpurnio cos. publicus populi romanei in terra Italia fuit, Xviri, quei ex lege Livia factei sunt, viasiei]s vicaneis, quei in terra Italia sunt, dederunt adsignarunt reliquerunt, neiquis facito, quo mi[nus] ei oetantur fruantur habeant poss[ideantque, quove invito mortuove quo eorum possessio auferatur, quom ipse possessor heresve ejus eum agrum locum ædificiu]m non abalienaverit, extra eum eum (sic) [agrum locum, quei ager locus ex lege plebeive sc. quod C. Sempronius Ti. f. tr. pl. rog., exsceptum cavitumque est nei divideretur,..... extra]que eum agrum locum, quem ex h. 1. venire dari reddive oportebit.

Quei ager locus ædificium ei, quem in [vi]asieis vicanisve ex S. C. esse oportet oporteb[it]ve, [datus adsignatus relictusve erit, is ager locus ædificium privatus nei esto, neive quis ad senatum referto, quo magis is agler locus ædificium privatus siet, quove mag[is......

Quem agrum locum ex h. 1. venire dari reddive oportebit, quo minus is ita ut]ei est, siet, ex h. 1. n. r.

S. III. Quei ager locus publicus populi romanei in terra Italia P. Muucio L. Calpurnio cos. fuit, extra eum agrum locum, quei ager ex lege pl[ebei]ve [scito, quod C. Sempronius Ti. f. tr. pl. rog., exsceptum cavitumque est nei divideretur, e]xtraque eum agrum quem vetus possesor ex lege plebeiv[e scito sibei agrum locum sumpsit reliquitve, quod non modus major siet, quam quantum unum hominem sibei sumere

relinquereve oporteat, quom quis ceivis romanus agri colendi causa in eum agrum agri jugera non amplius XXX possidebit habebitve, is ager privatus esto.

S. IV. Quei in agrum compascuom pequdes majores non plus X pastei (1. pascet), quai[que ex eis minus annum gnatæ erunt, postea quam gnatæ erunt, queive pequdes minores non plus L] pascet, quæque ex eis minus annum gnatæ erunt, post ea qu[am gnatæ erunt, is pro eo numero pequdum, quæ in eo agro pascentur, populo aut publicano pequniam scripturam vectigalve dare nei debeto, neive ejus pequniæ nomine satis] dato neive solvito.

S. V. Quei ager publicus populi romanei in terra Italia P. Muucio L. Calpurnio cos. fuit, ejus agri Illvir a. d. a. ex lege plebeive scito sortito quoi ceivi roma[no agrum locum dedit adsignavit, quod ejus agri loci neque ipse possessor abalie]navit abalienaritve, neque heres ejus abalienavit abalienav[eritve, de eo agro consul prætorve, quo de ea re ante eidus martias, quæ post h. 1. rogatam primæ erunt, in jous aditum erit, ita jous deicito d]ecrrnito (7. decernitoque), utei possessionem secundo (1. secundum) eum heredem ejus det, quoi sorti is ager datus adsignatusve fuerit, quod ejus agri non abalienatum erit ita utei

S. s. est.

S. VI. [Quoi ceivi romano ejus agri quei supra scriptus est, IIIvir a. d. a. veteri possesori prove vetere posseso]re possesionem dedit adsignavit reddidit, quoque (1. quoique) ejus agri IIIvir [a. d. a. possessionem reliquit.... Quoique ab eo heredeve ejus is ager locus testamento hereditate deditione obvenit obvenerit,] queive ab eorum quei (l. quo) emit, quei eorum de ea re ante eidus martias primas in jous adierit ad eum, quem ex

h. 1. de eo agro jus deicere oportebit, is de ea re ita jous deicito d[ecernitoque, utei ejus agri locei possessionem secundum eum heredemve ejus det], quoi is ager vetere (1. veteri) prove vetere possesore datus adsignatusve fuerit, qeive (7. queive?) [ab eorum quo emit, emerit, quod ejus agri non abalienatum est, ita utei s. s. est.

§. VII. Sei quis eorum, quibus, ita utei s. s. est, ager in terra Italia datus adsignatus redditu]s est, ex possessione vi ejectus est, quod ejus is quei ejectus est, possederit, quod neque vi neque clam neque precario possederit, ab eo, quei eum ea possesionem (l. possessione) vi ejec[erit, tum pr. consolve, quem ex h. 1. de eo agro jus deicere oportebit, ante eidus mart]ias quæ post h. 1. rog. primæ erunt, facito, utei is, quei ita vi ejectus e[rit, eam possesionem unde vi ejectus fuerit, quæque tunc ibei habuit, recuperet.

S. VIII. Quei ager locus publicus populi romanei, quodve ædificium ex lege plebeive sci]to exve h. 1. privatum factum est, pro eo agro loco ædificio, proque scriptura pecoris, quod in eo agro pascitur, postquam vectigalia constiterint, quæ post h. [1. rogatam primum constiterint, neiquis magistratus prove magistratu facito, quo quis populo romano aut] publicano pequnia (l. pequniam) scripturam, vectigalve det, dareve debeat, neive quis [de ea re ad senatum referto, neive in senatu sententiam deicito, neive ferto, neive quis judex sententiam deicito quo quis ob eam rem populo romano aut publicano quid debeat,] quove quid ob eam rem populo aut publicano detur exsigaturve, neive quis quid, posteaquam [vectigalia consistent, quæ post h. 1. rog. primum constiterint, ob eos ag[ros pequniæ, vectigalis, scripturæve nomine pro eo