Hoc in libro nunquam ante typis aeneis in lucem edita haec insunt. ΚΛΑΥΔΙΟΥ πτολεμαίου πηλουσιέως τετράβιβλος σύνταξις, πρὸς Σύρον ἀδελφόν. ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ καρπὸς, πρὸς τὸν αὐτὸν Σύρον. Claudij Ptolemaei Pelusiensis libri quatuor compositi Syro fratri. Eiusdem fructus librorum suorum, siue Centum dicta, ad eundem Syrum. Traductio in linguam Latinam librorum Ptolemaei duum (sic) priorum et ex alijs praecipuorum aliquot locorum, Ioachimi Camerarij Pabergensis. Conuersio Centum dictorum Ptolemaei in Latinum Iouiani Pontani. Annotatiunculae eiusdem Ioachimi ad libros priores duos iudiciorum Ptol. Matthaei Guarimberti Parmensis opusculum de radijs et aspectibus planetarum. Aphorismi Astrologici Ludouici de Rigijs ad patriarcham Constantinopolitanum. Norimbergae. M. D. XXXV. (lu fine:) Norimbergae apud Ioannem Petreium. Anno M. D. XXXV. 4. 441⁄2 plagg., quarum primae 11 non sign., 15 seqq. litt. gr. a-v, o, л, 28 seqq. litt. lat. a-y, aa-ff sign. sunt; 6 foll. non num., 59 foll. num., 1 fol. alb., 3 foll. non num., 1 fol. alb., 84 foll. num., 24 foll. non num. (fol. 1b Camerarii epigramma graecum [9 disticha] εἰς τὴν δ ̓βιβλον σύνταξιν Κλαυδίου πτολεμαίου; fol. 2 5a Camerarii epistola nuncupatoria ad Albertum Marchionem Brandenburgensem, e Norico Cal. Sext. 1535. scripta; fol. 5-6 Tabulae tres astronom, graecae; fol. 1-55 Klavdiov Пltoheμaíov μadnμation τετράβιβλος σύνταξις graece; fol. 555 — 595 Κλαυδίου Πτολεμαίου βιβλίον ὁ καρπός graece ; seq. fol. album. Haec sequitur interpretatio latina hoc proprio titulo ornata: Cl. Ptolemaei Librorum de Iudiciis Astrologicis quatuor, duo priores conuersi in linguam Latinam à Ioachimo Camerario Pabergense. Annotatiunculae in eosdem. Aliquot loci translati de tertio et quarto libro Ptolemaei, per eundem Camerarium. Haec tituli verba sequitur Camerarii epigramma lat. [9 disticha]. Seqq. 2 foll. non num. cont. Camerarii epistolam nuncupat. ad Io. Wilhelmum a Loubenburg Dominum ac Praesidem arcis Waldegk, Cal. August. 1535. scriptam; seq. fol. album; seqq. foll. num. 1-32 Camerarii versio lat. duorum priorum librorum operis mathem. Ptolemaei de iudiciis, et duorum locorum tertii libri, scil. de genesis figura constituenda, et de comperienda parte horoscopi, atque duorum locorum quarti, nempe: de fortuna honorum et dignitatis, et de temporibus distinguendis. fol. 33-37 Joviani Pontani versio lat. Centum dictorum Ptolemaei (conf. infra p. 9 sq. notam †)); fol. 37-40a Corrigenda in praeced. textu graeco Operis Ptolem. de iudiciis; fol. 40-43b Annotatiunculae Camerarii in conuersos a se duos libros priores Iudiciorum Ptolemaei; fol. 44-71. Matth. Guarimberti Parmensis de radiis et aspectibus Planetarum; fol. 72a-84a Aphorismí astrologici Ludovici de Rigiis ad patriarcham Constantinopolitanum; fol. 84b vac.; seqq. 24 foll. non num. continent integram versionem latinam duorum librorum posteriorum Operis Ptolemaei de iudiciis, ex vetere translatione desumtam *). Ult. pag. vac.). Hic liber, quem ex Biblioth. acad, et senat. Lips. in *) Huic veteri translationi duorum librorum posteriorum praemissa est haec praemonitio ad Lectorem: Hosce duos posteriores libros, cum Camerarius priores tantum vertendos susceperit, ex vetere translatione hic adiicere voluimus Lector, quum propter eos, qui in Graecis nondum sine cortice nare didicerunt, ne de opere imperfecto conqueri possint, tum vero etiam propter eos, quibus videre lubet, quid intersit inter doctum interpretem, autorem e sua lingua vertentem, et inter barbarum, e barbara lingua, hoc est, Arabica, transferentem. In quorum gratiam etiam eos locos, quos Camerarius ex iisdem transtulit, in margine notavimus. Porro vetus translatio, qualis qualis est, rem ipsam, de qua agitur, cum doceat, non est cur eam abiiciamus, nulla dum elegantiore extante. Haec vetus interpretatio Aegidii Tebaldini esse videtur, quoniam cum illa Firmici Materni Astronomicis illico laudandis adiuncta omnino congruit. Exstant enim duae multo antiquiores toũ tɛtqaßíßkov Ptolem, interpretationes latinae, quarum altera sic est inscripta: Liber Quadripartiti Ptolomaei id est quattuor tractatuum: in radicanti discretione per stellas de futuris et in hoc mundo constructionis et destructionis contingentibus cuius in primo tractatu sunt 24. capitula, incipit.— (In fine:) Liber Ptholomei quattuor tractatuum: cum centiloquio eiusdem Ptholomei: et commento Haly: feliciter finit. Impressum in Venetiis per Erhardum ratdolt de Augusta. Die 15. mensis Ianuarii. 1484. 4. (vid. Hoffmanni Lex. bibliogr. T. III. p. 503 sq.). Centiloquium eiusdem. Altera Aegidii Tebaldini versio, qua interpres versionem potissimum hispanicam iussu Alphonsi, Castellae regis, ex arabico idiomate adornatam, exprimere studebat, adeo barbara, ut vix latina dici mereatur, sic est inscripta: Liber quadripartiti Ptholomei. Centiloquium hermetis. Eiusdem de stellis beibenijs. - Centiloquium bethem. et de horis planetarum. Eiusdem de significatione triplicitatum ortus. Centum quinquaginta propositiones Almansoris. Zabel de interrogationibus. Eiusdem de electionibus. Eiusdem de temporum significationibus in iudicijs. Messahallach de receptionibus planetarum. Eiusdem de interrogationibus. Epistola eiusdem cum duodecim capitulis. Eiusdem de reuolutionibus annorum mundi. (In fine p. 152 :) Uenetijs per Bonetum locatellum: impensis nobilis viri Octauiani scoti ciuis Modoetiensis. M. CCCC. LXXXXIII. 1m. Kalendas Ianuarias. Infra insigne typogr. est. Fol. (2 foll. non num. praefixa, 152 foll. num.) vid. Hoffmann. 1. 1. p. 504. Alia editio sic inscripta: Centiloquium eiusdem. Centiloquium Hermetis. Centiloquium Bethen etc. Venetiis sumtibus haeredum Octaviani Scoti et Sociorum MDXIX. Fol. (vide Hoffmann, I. 1.) manibus teneo, brevius describitur etiam in 1. Die Merckwürdigkeiten der Königl. Biblioth. zu Dressden Tom. III. p. 151., in Freytagii Adparatu litterar. Tom. III. p. 721 sqq. et in Hoffmanni Lex. bibliogr. Tom. III. P. 489. Camerarii versio latina duorum priorum Ptolemaei librorum recusa est in his libris: 1. Cl. Ptolemaei Pelusiensis Mathematici Operis Quadripartiti, in latinum sermonem traductio: Adiectis libris posterioribus, Antonio Gogava Graviens. interprete. Ad Clarissimum Princi- i pem Maximilianum Comitem Burens. Item, De Sectione Conica, Orthogona, quae parabola dicitur: Deque Speculo Vstorio, Libelli duo, hactenus desiderati: restituti ab Antonio Gogava Graviensi. Cum praefatione D. Gemmae Frisii, Medici et Mathematici clariss. Lovanii Apud Petrum Phalesium, ac Martinum Rotarium, Anno M. D. XLVIII. Mense Octobri. 4. 19 plagg.. ult. pag. vac. Hic liber in Biblioth. acad. Halensi est. Haec editio repetita est Pragae a. 1610. 12. et Patavii 1658. 12. vid. Hoffmanni Lex. bibliogr. Tom. III. p. 504. 2. Claudii Ptolemaei Pelusiensis Alexandrini omnia quae extant opera, praeter Geographiam, quam non dissimili forma nuperrime addidimus: summa cura et diligentia castigata ab Erasmo Oswaldo Schrekhenfuchsio, et ab eodem Isagogica in Almagestum praefatione, et fidelissimis in priores libros annotationibus illustrata, quemadmodum sequens pagina catalogo indicat. (In fine:) Basileae, in officina Henrichi Petri, Mense Martio, Anno M. D. LI. Fol. (4 foll. non num., 447 pagg., in quibus inveniuntur etiam de iudiciis astrologicis, aut, ut vulgo vocant, quadripartitae constructionis libri quatuor, quorum priores duo a Ioach. Camerario latinitate donati sunt; in reliquis Schreckenfuchsius emendavit multa ad veterum exemplarium veritatem; adiecit etiam in loco graecas voculas et aliquando totas sententias, quo lectio fieret correctior et expeditior.). Basileae. 3. Hieronymi Cardani Mediolanensis Medici et Philosophi praestantissimi, in Cl. Ptolemaei Pelusiensis IIII de Astrorum Iudicijs, aut, ut uulgo uocant, Quadripartitae Constructionis, libros commentaria, quae non solum Astronomis et Astrologis, sed etiam omnibus philosophiae studiosis plurimum adiumenti adferre poterunt. Nunc primum in lucem aedita. Praeterea, Eiusdem Hier. Cardani Geniturarum XII, et auditu mirabilia et notatu digna, et ad hanc scientiam recte exercendam obseruatu utilia, exempla. Atque alia multa, quae interrogantibus et electionibus praeclare seruiunt, uanaque a ueris recte secernunt. Ac denique Eclipseos, quam gravissima pestis subsecuta est, exemplum. Basileae. (In fine:) Excudebat Basileae Henrichus Petri Mense Martio, Anno MDLIIII. Fol. (10 foll. praefixa, 513 pagg. et 1 fol.) *). Haec editio recusa est Lugduni 1555. 8. Alia editio prodiit sub hoc titulo: Hieronymi Cardani in Cl. Ptolemaei de Astrorum Iudiciis, aut (ut vulgo appellant) Quadripartitae Constructionis Lib. IIII. Commentaria, ab Autore postremum castigata, et locupletata. - repetitio esse dicitur editionis a. 1493., cuius maxima pars recusa invenitur etiam in hocce libro : Iulii Firmici Materni Iunioris Siculi V. C. ad Mavortium Lollianum Astronomicon Lib. VIII. per Nicolaum Prucknerum Astrologum nuper ab innumeris mendis uindicati. His accesserunt: Claudii Ptolemaei Pheludiensis (sic) Alexandrini άnoteleoμátov, quod Quadripartitum uocant, Lib. IIII De inerrantium stellarum significationibus Lib. I Centiloquium eiusdem. Ex Arabibus et Chaldaeis: Hermetis uetustissimi Astrologi centum Aphoris. Lib. I Bethem Centiloquium. Eiusdem de Horis Planetarum Liber alius. Almansoris Astrologi propositiones ad Saracenorum regem. Zahelis Arabis de Electionibus Lib. I Messahalah de ratione Circuli et Stellarum, et qualiter in hoc seculo operentur, Lib. I Omar de Natiuitatibus Lib. III Marci Manilii Poëtae disertissimi Astronomicon Lib. V Postremo, Othonis Brunfelsii de diffinitionibus (sic) et terminis Astrologiae libellus isagogicus. Basileae ex officina Ioannis Hervagii, Mense Martio, Anno M. D. XXXIII. (In fine:) Basileae per Ioannem Hervagium Mense Martio, Anno M. D. XXXIII. Fol. (8 foll. non num., 244 et 143 pagg., 44, foll. non num.) (In Biblioth. acad. Halensi.). Alia huius libri editio, quae item Basileae per lo. Hervagium 1551. Fol. prodiit, ab Hoffmanno Lex. bibliogr, Tom. III. p. 504. memoratur. - De illis duabus versionibus antiquioribus huius operis Ptolemaei Antonius Gogava in epistola nuncupatoria ipsius interpretationi illico laudandae praemissa hoc facit iudicium:,,Auxit difficultatem (scil, huius operis Ptolemaei transferendi), quod ad aliorum translationes confugere integrum nobis non fuit, cum eae nullae sint praeter duas, non ex Graecorum fontibus, sed lacunis Arabum ad nos deductas, foedas sane illas et ineptas, ut reprehensione et crimine carere tempora nostra vix possent, si renatis artibus ac litteris oblini nos faecibus et barbarie ista pateremur. Nec vero dictionis tantum horrore et putiditate quemvis potius, quam Ptolemaeum exprimunt, sed quo magis offendunt, sententiis diversae sunt, nec raro Ptolemaei placitis repugnantía adducunt, ac denique in errores etiam perducunt. Idque eo magis in posterioribus libris, quo difficiliores ii sunt et a rudimentis remotiores," etc. *) Haec Ed. in Biblioth. acad. Lips, asservatur. His accesserunt, eiusdem Cardani, de Septem erraticarum Stellarum qualitatibus atque uiribus Basileae. Deinde hi commentarii recusi sunt inter Cardani Opera, edente Carolo Sponio (Lugduni 1663. 10 Tomi. Fol.) Tom. V. p. 93 sqq. *). Huic expositioni Cardanus versionem latinam Ioach. Camerarii librorum priorum et Ant. Gogavae posteriorum ita addidit, ut quamque versionis particulam commentarius ad eam pertinens subsequatur. De hac Camerarii interpretatione h. 1. uberius diximus eam ob causam, quod Melanthonis interpretatio, ad quam nunc transimus, priori ex parte tanquam nova et correctior recensio illius possit iudicari **). Haec Melanthonis editio et interpretatio eiusdem operis Ptolemaei sic inscriptae sunt: ΚΛΑΥΔΙΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΥ ΠΗΛΟΥΣΙΕΩΣ ΤΕΤΡΑΒΙΒΛΟΣ σύνταξις, πρὸς Σύρον ἀδελφόν. ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ ΚΑΡΠΟΣ, πρὸς τὸν αὐτὸν Σύρον. Claudii Ptolemaei Pelusiensis libri quatuor, compositi Syro fratri. Eiusdem Fructus libro rum suorum, siue Centum dicta, ad eundem Syrum. Innumeris quibus hucusque scatebant mendis, purgati. Basileae, per Ioannem Oporinum. - (In fine:) Basileae, ex officina Ioannis Oporini, Anno Salutis humanae M. D. LIII. Mense Augusto. 8. 151/2 plagg. litt. a-n (2 plag.) sign., 8 foll. non num., 229 pagg., 3 ult. pagg. non num. (fol. a 2a 15b loachimi [Camerarii] epistola nuncupatoria ad Albertum Marchionem Brandenburgensem etc. e Norico Cal. Sext. 1535. scripta; fol. a 6a-8a Tabulae astronomicae graecae; fol. a 8 loachimi epigramma [9 disticha] εἰς τὴν τετράβιβλον σύνταξιν Κλαυδίου Πτολεμαίου; pag. 1-212. Κλαυδίου Πτολεμαίου τετράβιβλος σύνταξις; pag. 213 – 229. Κλαυδίου Πτολεμαίου βιβλίον ὁ καρπός; sequens pag. non num. solam clausulam typogr. continet; ult. fol. vac. Hanc textus graeci editionem subsequitur latina eius interpretatio cum hoc proprio indice: 8. Claudij Ptolemaei, de Praedictionibus Astronomicis, cui titulum fecerunt Quadripartitum, Graece et Latine, Libri IIII. Philippo Melanthone interprete. Eiusdem Fructus librorum suorum siue Centum dicta, ex conuersione Iouiani Pontani. Basileae, per Ioannem Oporinum. 17 plagg. litt. a-r sign., 269 pagg., 3 ult. pagg. non num. vacant ***). (pag. 3—9. Philippi Melanchthonis epistola nuncupatoria ad Erasmum Eberum, Senatorem urbis Noribergae, a. 1553. mense Martio scripta; pag. 10-251. Claudii Ptolemaei mathematici, operis de Iudiciis Astrologicis libri quatuor, Philippo Melanthone interprete; pag. 252-269. Cl. Ptolemaei Centiloquium, siue centum sententiae, Io. louiano Pontano interprete t)). * Haec Opera in Biblioth. acad. Halensi inveniuntur. ** Quamquam autem Melanthonis duorum priorum librorum interpretationem tanquam correctiorem recensionem interpretationis Camerarii iudicare liceat, tamen utriusque diversitas tanta est, ut Melanthonem illam versionem minime leviter tantummodo mutasse, sed potius de novo hos libros ex graeco, quamvis illam ubique respicientem transtulisse appareat. Quamobrem Harlesio assentiri non possum, qui in sua editione Bibliothecae graecae Fabricii Vol. V. p. 288., ubi hunc Melanthonis librum additamento accuratius recenset, inscriptionis verbis Melanchthone interprete" haec addit (qui duo poster. libr. vertit)"; non enim duos posteriores solos, sed etiam duos priores libros ipse vertit, ***) Haec Melanthonis editio et interpretatio, quae in Bibl. acad. Gotting., reg. Dresd. et in meis libris est, a Freytagio in Adpar. litterar. Tom. III. p. 726 sq. recensetur, brevius affertur in I. Die Merckwürdigkeiten der Königl. Biblioth. zu Dressden. Tom. III. p. 151 sq. +) Loviani Pontani (a. 1426. in urbe Cerreto in ducatu Spoleto nati, a. 1503. mortui, de quo conf. Niceron's Nachrichten v. berühmt. Gelehrt. Tom. VIII. p. 321 — 330.) interpretationem latinam Centiloquii Ptolemaei Melanthon ex Camerarii editione recepit. Prodiit autem iam a. 1519. sic inscripta: Centum Ptolemaei Sententiae ad Syrum fratrem a Pontano e graeco in latinum tralatae atque expositae. Eiusdem Pontani libri XIIII. de Reb. coelestibus. Liber etiam de Luna imperfectus. (In fine:) Venetiis in aedibus Aldi et Andreae Soceri, Mense Septembri M. D. XIX. 4. (301 foll. num., 19 foll. non num.) vid. Hoffmanni Lex. bibliogr. T. III. p. 504. et cam versione operis quadripartiti coniuncta in Editt. supra p. 5-8. laudatis a. 1519., 1533., 1535., 1551. et in Pontani Operibus, quae Venetiis a. 1518. 4. (3 Tomi), Basileae 1538. 4. (3 Tomi) et Basil. 1556. 8. (4 Tomi) prodierunt, quarum altera et tertia in Tom. III. eam continent. Praeter hanc Pontani interpretationem duae aliae eiusdem Centiloquii exstant, quarum altera antiquior ex arabico facta in editionibus operis quadripartiti supra p. 5 sq. nota *) allatis Venetiis 1483., 1493. Fol. et saepius prodiit; altera recentior ex graeco a Georgio Trapezuntio facta prodiit sic inscripta: Claudii Ptolemaei centum Sententiae, interprete Georgio Trapezuntio. Lucae Gauricii oratio de inuentione, utilitate et laudibus Astronomiae. Romae per Valerium Doricum et Ludouicum fratres Brixianos. M. D. XL. 4. Textus graecus huius libri ad editionem Ioachimi Camerarii quidem descriptus, at a typothetarum mendis, quibus illa deformata fuerat, purgatus est. De Melanthonis interpretatione, quantum a Camerarii versione differat, supra p. 9. nota **) dixi. Epistola nuncupatoria ad Ebnerum iam inter Mel. epistolas in huius Corp. Reform. Vol. VIII. p. 61 sqq. data est, a cuius verbis autem haec editio uno loco discrepat, nempe p. 62. lin. 36. Corp. exhibet: manifesto, haec autem Ed. (Select. Declamatt. Melanth. Tom. IV., in quo item legitur, ut in eius Ed. Argent. 1566. p. 341 sqq.) habet: 'manifesta.[ Ptolemaei Centum Aphorismi, cum Commentario Georgii Trapezuntii. Eiusdem de Antisciis, et cur Astrologorum iudic a fallant. Additus est loh. Pontani Dialogus, quatenus credendum sit Astrologiae. Coloniae excudebat Iohannes Gymnicus. MDXLIV. 8. vid. Hoffmann. 1. I. p. 504. Fabricius Bibl. graeca Vol. V. p. 289. pro his duabus editionibus memorat Basileensem 1550. CLAUDII PTOLEMAEIMATHEMATICI, OPERIS DE IUDICIIS LIBER PRIMUS. Duo Nunc vero de secunda parte non tam firma et perfecta dicemus, modo adcommodato ad philosophiam, atque ita ut neque conferat eius argumenta, amans veritatis, ad certitudinem alterius immotae doctrinae, cum cogitabit imbecillitatem communem et difficultatem coniectandi de materiae qualitatibus; neque tamen desperet considerationem, quantum possibilis est, cum multos eventus potiores, ac maioris momenti, in natura rerum manifeste appareat oriri a causa coelesti. Solet autem fieri, ut artes difficiliores vulgi iudiciis vituperentur. Si quis autem doctrinam illam, quam dixi priorem esse ordine et potestate, calumniatur, plane caecus existimandus Sed haec altera facilius reprehendi potest. est. 1) Haec inscriptio Melanthonis interpretationi proxime superposita est. Aut enim, quia coniectura in aliquibus difficilis Quod Ac sit aliqua praedictionum astronomicarum scientia et quousque progredi possit. Principio evidentissimum est, et non indiget verbosa confirmatione, diffundi vim quandam a coelo in omnia, quae circa terram sunt, et in naturam mutationibus obnoxiam, videlicet in pri ma elementa, quae sub Luna sunt: in ignem et aerem, quae coeli motibus agitantur, et reliqua inferiora continent, et adficiunt terram et aquam, plantas et animantia. Nam et Sol una cum coelo semper aliter afficit terrestria, non solum iuxta quatuor vices anni, cum quibus congruunt generationes animantium, plantarum foecunditates, aquarum fluxus et corporum mutationes; verum etiam quotidiano circuitu calefaciens, humectans, desiccans et refrigerans certo ordine, et modo conveniente caeteris stellis et nostro verticali puncto. Lunam vero, ut proximam terrae, influere in terrena, apparet eo, quod plurima animantia et Flumina crescunt et decrescunt una cum ipsa ; inanimata sentiunt vim luminis ac motus ipsius. imitantur eius ortum et occasum, maris refluxus et affluxus; plantae et animantia, vel tota, vel partes aliquae, turgent ea crescente, et arescunt ea decrescente. Deinde stellae, tum fixae tum errantes, significant in aere vel aestus, vel nives; unde et caetera terrena adficiuntur. Ipsae vero inter se congressa miscent potestatem, et varias efficiunt mutationes; in quibus etsi antecellit vis Solis, pro generali constitutione, tamen reliquae aut adüciunt aut diminuunt aliquid. Ac Lunae quidem effectus manifestiores et crebriores sunt: ut in coniunctione, quadrantibus et pleniluniis apparet. Reliquae vero stellae longiora intervalla habent, et obscuriores effectiones, dum alias apparent, alias occultantur, alias ad latitudinem aliquam discedunt. Quae si quis considerabit, comperiet non solum corpora, postquam nata et absoluta sunt, adfici motu coelestium, sed etiam semina ipsa initio formam et incrementa pro qualitate coeli accipere. Quare agricolae et pastores prae caeteris diligentes, cum pecudes ad coitum admittunt, aut conserunt agros, ex tempestatibus coniecturas de eventibus faciunt. Denique praecipui effectus et significationes illustriores Solis et Lunae et stellarum adeo certae sunt, ut etiam ab ignaris physices sola observatione deprehendantur. Et in his quosdam effectus, ortos a potentiore causa, et ortos a potentiore causa, et simpliciore naturae ordine, etiam indocti, imo et bruta quaedam animantia praesentiunt: ut statas vices anni, aut tempestatum discrimina; has enim Sol praecipue gubernat. Sed effectus ortos a debilioribus causis norunt hi, quos necessitas ad observationem adegit: at nautae animadverterunt particulares significationes pluviarum et ventorum, quae certis intervallis redeunt, propter Lunae aut stellarum fixarum configurationes ad Solem; qui tamen, quia propter inscitiam nec tempora nec loca nota habent, nec planetarum circuitus, qui magnam vim bent, norunt, saepe falluntur. Quid autem obstabit, eum, qui omnium stellaram et Solis et Lunae motus, tempora et loca Eovit, et ex perpetua veteri observatione earum aturas didicit, non quales in ipso coelo sint2), ed quales habeant facultates, et quos effectus: tquod Sol calefacit, Luna humectat; hunc inpam, quid vetat physica consideratione et apte, collatione omnium, tum qualitates temporum sint] Ed. 1553, sunt. iuxta positus stellarum praedicere, quod futura sint calidiora aut humidiora, tum de hominum temperamentis ex coeli qualitate iudicare? veluti corpus alicuius esse tale, et mores animi tales, et secuturos esse tales eventus, quia coeli qualitas temperamento conveniens et idonea sit ad bonum habitum; aut sit contraria et detrimenta adferat. Ac tales effectus existere et vera arte prospici ac praedici posse, ex his et similibus liquet. Quod autem aliqui calumniantur artem tanquam impossibilem, etsi causae praetexuntur, tamen has inanes esse sic intelligi poterit. Primum, cum indocti, ut in consideratione magna et multiplici, saepe hallucinentur, accidit, ut, si qua vera praedicuntur, casu magis quam arte aliqua praedicta existimentur. Sed iniquum est arti adscribere errata, quae ab imbecillitate professorum oriuntur. Praeterea multi quaestus causa alias divinationes venditant, nomine et dignitate huius artis, ac vulgo imponunt, multa praedicentes, quae non significantur naturalibus causis. Horum vanitate deprehensa, sagaciores aliqui etiam caeteras praedictiones, quae a naturalibus causis sumuntur, suspectas habent et damnant. Id autem iniustum est. Nam nec philosophia ideo tollenda est e medio, quod nonnulli studium eius simulantes, pravi sunt et impostoCaeterum manifestum est, etiam recte eruditos in disciplinis, qui magna cum diligentia et dexteritate in hac arte versantur, saepe falli, non propter eas causas, quas iam recensui, sed propter rei naturam et imbecillitatem humani ingenii, quod magnitudinem artis non assequitur. res. Primum enim omnis doctrina de materiae qualitate, ac praesertim ex multis diversisque rebus concretae, coniecturis potius quam certa scientia constat. Deinde accedit et hoc, quod veteres stellarum configurationes, a quibus exempla iudiciorum sumimus, nunquam omnino congruunt ad positum siderum sequenti tempore. Nam magis aut minus post longa intervalla congruere possunt, prorsus autem convenire nequaquam. Nunquam enim, aut certe non iis spatiis, quae comprehendere homines possunt, fieri poterit, ut redeat idem positus siderum et eadem terrae constitutio, nisi quis inani ostentatione iactare velit earum rerum perceptionem, quae comprehendi nunquam possunt. Dissimilitudo igitur exemplorum causa est, cur in praedictioConturbantur ergo nibus aliquid sit errorum. |