66 spe "spicae," ubi et "culmi," quod in summo campo nascuntur, et summum culmen. Ubi frumenta secta, ut terantur et arescant, "area." Propter horum similitudinem in urbe loca pura arcae;" a quo potest etiam "ara" deum, quod pura; nisi potius ab ardore, ad quem ut sit, fit ara; a quo ipso area non abest, quod qui arefacit ardor est solis. Ager "restibilis" qui restituitur ac reseritur quotquotannis; contra qui intermittitur, a novando "novalis." Ager "arvus" et "arationes" ab arando; ab eo quod aratri vomer sustulit, sulcus; quo ea terra iacta id est proiecta, porca." Varr., L. L., V. iv. 34–39. 174. Grammar.-On some of the Peculiarities of the Language of Laberius the Mime-writer. Laberius in Mimis, quos scriptitavit, oppido quam verba finxit praelicenter. Nam et "mendicimonium" dicit, et "moechimonium;" et "adulterionem, adulteritatemque" pro "adulterio;" et "depudicavit" pro "stupravit;" et "abluvium" pro "diluvio;" et, quod in mimo ponit, quem Cophinum inscripsit, "manuatus est pro "furatus est;" et item in Fullone "furem manuarium " appellat: "Manuari," inquit, "pudorem perdidisti ;" multaque alia huiuscemodi novat; neque non obsoleta quoque, et maculantia ex sordidiore vulgi usu ponit: quale est in Staminariis: "Tollet bona fide vos Orcus nudas in Catonium." Et "elutriare lintea," et "lavandria" dicit, quae ad lavandum sint data, et: "Collicior," inquit, "in fullonicam." Et: "Quid properas? [ec] quid praecurris Caldonia?" Item in Restione "calabarriunculos" dicit, quos vulgus "calabarriones." Item in Compitalibus: "Malas malaxavi." Item in Cacomnemone: "His est," inquit, "ille gurdus, quem ego me abhinc duos menses ex Africa Venientem excepse tibi narravi.” Item in mimo, qui inscribitur Natal, "cippum" dicit et "obbam," et "camellam," et "pictacium," et "capitium." “Induis,” inquit, "capitium tunicae pictacium." Praeterea in Anna Perenna "gubernium" pro "gubernatore," et "planum" pro "sycophanta," et "nanum" pro "pumilione" dicit; quanquam "planum " pro "sycophanta" M. quoque Cicero in oratione scriptum reliquit, quam pro Cluentio dixit. Atque item in mimo, qui Saturnalia inscriptus est, "botulum" pro "farcimine" appellat, et "hominem levennam "levi." pro Item in Necromantia "cocionem" pervulgate dicit, quem veteres "arulatorem " dixerunt. Verba Laberii haec sunt: "Duas uxores? hoc hercle plus negotii est, inquit cocio Sed aediles viderint." : Sed enim in mimo, quem inscripsit Alexandream, eodem quidem modo, quo vulgus, sed probe Latineque usus est Graeco vocabulo; emplastrum" enim dixit oudsrigas, non genere feminino, ut isti novicii semidocti. Verba ex eo mimo apposui: 66 “Quid est iusiurandum ? aeris alieni emplastrum.” Aul. Gell., XVI. vii. 175. Grammar.—A Quarrel between two Grammarians as to the Comparative Degree of "Egregius." Defessus ego quondam ex diutina commentatione, laxandi levandique animi gratia, in Agrippae campo deambulabam : atque ibi duos forte grammaticos conspicatus non parvi in urbe Roma nominis, certationi eorum acerrimae adfui; cum alter in casu vocativo "vir egregi" dicendum contenderet, alter "vir egregie." Ratio autem eius, qui "egregi" oportere dici censebat, huiuscemodi fuit: Quaecunque, inquit, nomina seu vocabula recto casu numero singulari "us "syllaba finiuntur, in quibus ante ultimam syllabam posita est "i" litera, ea omnia casu vocativo "i" litera terminantur: ut "Coelius Coeli, modius modi, tertius terti, Accius Acci, Titius Titi," et similia omnia: sic igitur egregius," quoniam us syllaba in casu nominandi finitur, eamque syllabam praecedit "i" litera, habere debebit in casu vocandi "i" literam extremam, et idcirco egregi," non egregie" rectius dicetur. Nam "divus" et "rivus et "clivus" non "us" syllaba terminantur, sed ea, quae per duo "u" scribenda est; propter cuius syllabae sonum declarandum, reperta erat nova litera F, quae digamma appellabatur. Hoc ubi ille alter audivit: O, inquit, egregie grammatice, vel, si id mavis, egregiissime, dic, oro te, "inscius" et "impius" et "sobrius" et "ebrius" et " proprius" et "propitius et "auxius" et "contrarius," quae "us" syllaba finiun 66 66 tur, in quibus ante ultimam syllabam "i" litera est, quem casum vocandi habent? Me enim pudor et verecundia tenet, pronuntiare ea secundum tuam definitionem. Sed cum ille paulisper, oppositu horum vocabulorum commotus, reticuisset, et mox tamen se collegisset, eandemque illam, quam definierat, regulam retineret et propugnaret, diceretque, et "proprium" et "propitium et "anxium et "contrarium" itidem in casu vocativo dicendum, quia et "adversarius" et "extrarius" ita diceretur: "inscium quoque et "impium" et "ebrium et "sobrium" insolentius quidem paulo, sed rectius per "i" literam, non per "e," in casu eodem pronuntiandum; eaque inter eos contentio cum longius duceretur, non arbitratus ego, operae pretium esse, eadem ista haec diutius audire, clamantes compugnantesque illos reliqui. Aul. Gell., XIV. v. 176. Grammar.-On the Particle "Saltem." "Saltem" particula quam haberet principalem significationem, quaeque vocis istius origo esset, quaerebamus. Ita enim primitus factam esse apparet, ut non videatur, sicuti quaedam supplementa orationis, temere et incondite assumta. Atque erat, qui diceret, legisse se in grammaticis commentariis. P. Nigidii, "saltem" ex eo dictum, quod esset "si aliter:" idque ipsum dici solitum per defectionem; nam plenam esse sententiam: "si aliter non potest." Sed id nos in eisdem commentariis Nigidii, cum eos non, opinor, incuriose legissemus, nusquam invenimus. Videntur autem verba ista: "si aliter non potest" a significatione quidem voculae huius, de qua quaerimus, non abhorrere. Sed tot verba tamen in paucissimas literas cludere, improbae cuiusdam subtilitatis est. Fuit etiam, qui diceret, homo in libris atque in literis assiduus, saltem sibi dictum videri, "u" media litera extrita; "salutem" enim ante dictum, quod nos "saltem" diceremus. Nam cum alia quaedam petita et non impetrata sunt, tum solemus, inquit, quasi extremum aliquid petituri, quod negari minime debeat, dicere "hoc saltem fieri aut dari oportere :" tanquam salutem postremo petentes, quam impetrari certe et obtineri sit aequissimum. Sed hoc itidem non illepide quidem fictum, nimis tamen esse videtur commenticium: censuimus igitur amplius quaerendum. Aul. Gell., XII. xiv. 66 177. A Question of Virgilian Exegesis. Versus istos ex Georgicis Virgilii plerique omnes sic legunt: "At sapor indicium faciet manifestus, et ora Higinus autem, non hercle ignobilis grammaticus, in commentariis, quae in Virgilium fecit, confirmat et perseverat, non hoc a Virgilio relictum, sed, quod ipse invenerit in libro, qui fuerat ex domo atque familia Virgilii : "Et ora Tristia tentantum sensu torquebit amaror.” Neque id soli Higino, sed doctis quibusdam etiam viris complacitum quoniam videtur absurde dici: "sapor sensu amaro torquet; cum ipse, inquiunt, sapor sensus sit, non alium in semet ipso sensum habeat: ac perinde sit quasi dicatur: "sensus sensu amaro torquet." Sed enim cum Favorino Higini commentarium legissem, atque ei statim displicita esset insolentia et insuavitas illius: "sensu torquebit amaro," risit, et: Iovem lapidem, inquit, quod sanctissimum iusiurandum est habitum, paratus sum ego iurare, Virgilium hoc nunquam scripsisse, sed Higinum ego verum dicere arbitror. Non enim primus finxit hoc verbum Virgilius insolenter: sed in carminibus Lucretii inventum est: nec est aspernatus auctoritatem poëtae, ingenio et facundia praecellentis. Verba ex quarto Lucretii haec sunt: 'Denique in os salsi venit humor saepe saporis: Quum mare versamur propter: dilutaque contra Quum tuimur misceri absinthia, tangit amaror." Non verba autem sola, sed versus prope totos et locos quoque Lucretii plurimos sectatum esse Virgilium videmus. Aul. Gell., I. xxi. 178. A Question of Virgilian Exegesis. Virgilii versus sunt e libro sexto: "Ille, vides, pura iuvenis qui nititur hasta, Silvius, Albanum nomen, tua postuma proles, Quem tibi longaevo serum Lavinia coniunx Unde genus Longa nostrum dominabitur Alba." Videbantur haec nequaquam convenire: et: "Tua postuma proles," "Quem tibi longaevo serum Lavinia coniunx Nam si hic Silvius, ita ut in omnium ferme annalium monumentis scriptum est, post mortem patris natus est, ob eamque causam praenomen ei Postumo fuit, qua ratione subiec tum est: "Quem tibi longaevo serum Lavinia coniunx Haec enim verba significare videri possunt, Aenea vivo ac iam sene natum ei Silvium et educatum. Itaque hanc sententiam esse verborum istorum Caesellius opinatus in commentario Lectionum Antiquarum: "Postuma," inquit "proles non eum significat, qui patre mortuo, sed qui postremo loco natus est; sicuti Silvius, qui, Aenea iam sene, tardo seroque partu est editus." Sed huius historiae auctorem idoneum nullum nominat. Silvium autem post Aeneae mortem, sicuti diximus, natum esse multi tradiderunt. Idcirco Apollinaris Sulpicius inter cetera, in quibus Caesellium reprehendit, hoc quoque eius quasi erratum animadvertit, errorisque istius hanc esse causam dixit, quod scriptum ita sit: "Quem tibi longaevo." "Longaevo," inquit, non "seni" (significatio enim est contra historiae fidem) sed in longum iam aevum et perpetuum recepto, immortalique facto. Anchises enim, qui haec dicit ad filium, sciebat, eum, cum hominum vita discessisset, immortalem atque indigetem futurum, et longo perpetuoque aevo potiturum. Hoc sane Apollinaris argute: sed aliud tamen est longum aevum, aliud perpetuum: neque dii longaevi appellantur, sed immortales. Aul. Gell., II. xvi. 179. A Question of Virgilian Exegesis. "Ipse Quirinali lituo parvaque sedebat Succinctus trabea; laevaque ancile gerebat." In his versibus errasse Virgilium Higinus scribit, tanquam non animadverterit deesse aliquid hisce verbis: "Ipse Quirinali lituo." |