CLXVII.

Cato.

Hi mores, haec duri immota Catonis

Secta fuit: servare modum, finemque tenere, Naturamque sequi, patriaeque impendere vitam; Nec sibi, sed toto genitum se credere mundo. Huic epulae, vicisse famem; magnique penates Submovisse hiemem tecto: pretiosaque vestis, Hirtam membra super Romani more Quiritis Induxisse togam.

CLXVIII.

'Far from the madding crowd.'

Felix qui patriis aevum transegit in agris,
Ipsa domus puerum quem videt, ipsa senem ;
Qui baculo nitens, in qua reptavit arena,
Unius numeret saecula longa casae.

Illum non vario traxit Fortuna tumultu ;
Nec bibit ignotas mobilis hospes aquas.
Frugibus alternis, non consule, computat annum :
Autumnum pomis, ver sibi flore, notat.
Idem condit ager Soles, idemque reducit:
Metiturque suo rusticus orbe diem.

Ingentem meminit parvo qui germine quercum,

Aequaevumque videt consenuisse nemus.

Proxima cui nigris Verona remotior Indis,
Benacumque putat litora rubra lacum.
Sed tamen indomitae vires, firmisque lacertis
Aetas robustum tertia cernit avum.
Erret, et extremos alter scrutetur Iberos,
Plus habet hic vitae, plus habet ille viae.

CLXIX.

A Funeral Scene.

SI. Effertur, imus, interea inter mulieres
Quae ibi aderant, forte unam aspicio adolescentulam
Formâ. . . . So. bonâ fortasse. SI. et voltu, Sosia,
Adeo modesto, adeo venusto ut nihil supra.

Quia tum mihi lamentari praeter caeteras
Visa est, et quia erat forma praeter caeteras
Honesta et liberali; accedo ad pedisequas:
Quae sit, rogo. Sororem esse aiunt Chrysidis.
Procedit funus inde: ad sepulchrum venimus,
In ignem imposita est. Fletur. Interea haec soror,
Quam dixi, ad flammam accessit imprudentius
Satis cum periclo. Ibi tum exanimatus Pamphilus
Bene dissimulatum amorem et celatum indicat.
Accurrit mediam mulierem complectitur :

Mea Glycerium, inquit, quid agis? cur te is perditum ?
Tum illa ut consuetum facile amorem cerneres,

Rejecit se in illum flens quam familiariter!

Pedisequa, an attendant.

CLXX.

Menedemus by his harshness drives his son into exile: he resolves to show his penitence by working as a slave during his absence.

Domum revertor maestus, atque animo fere
Perturbato, atque incerto prae aegritudine.
Assido accurrunt servi; soccos detrahunt:
Video alios festinare, lectos sternere,

Coenam apparare: pro se quisque sedulo
Faciebat, quo illam mihi lenirent miseriam.
Ubi video haec, coepi cogitare: "hem, tot mei
Solius solliciti sunt causa, ut me unum expleant?
Ancillae tot me vestiant? sumptus domi
Tantos ego solos faciam ? sed natum unicum
Quem pariter uti his decuit aut etiam amplius
Eum ego hinc ejeci miserum injustitia mea.
Malo quidem me dignum quovis deputem,
Si id faciam. Nam usque dum ille vitam colet
Inopem, carens patria ob meas injurias,
Interea usque illi de me supplicium dabo,
Laborans, quaerens, parcens, illi serviens."

CLXXI.

Chremes dissuades Menedemus from his excessive toil.

Quamquam haec inter nos nuper notitia admodum est, Tamen vel virtus tua me vel vicinitas

Facit ut te audacter moneam et familiariter,

Quod mihi videre praeter aetatem tuam

Facere et praeter quam res te adhortatur tua.

Nam pro deum atque hominum fidem, quid vis tibi?
Quid quaeris? annos sexaginta natus es,

Aut plus eo, ut conjicio; agrum his regionibus
Meliorem neque preti majoris nemo habet;
Servos complures: proinde quasi nemo siet,
Ita tute attente illorum officia fungere.
Numquam tam mane egredior neque tam vesperi
Domum revertor, quin te in fundo conspicer
Fodere aut arare aut aliquid ferre. Denique
Nullum remittis tempus neque te respicis.
Haec non voluptati tibi esse satis certo scio.

CLXXII.

Euclio discovers the loss of his treasure.

Perii, interii, occidi! Quo curram? quo non curram ?

Tene, tene:-Quem quis ?—

Nescio: nil video: caecus eo atque equidem quo eam aut ubi

sim aut qui sim

Nequeo cum animo certum investigare. Obsecro vos ego, mihi auxilio,

Oro, obtestor, sitis, et hominem demonstretis qui eam abstu

lerit.

Quid est ? quid ridetis? Novi omnes: scio fures esse hic complures,

Qui vestitu et creta occultant sese atque sedent quasi sint frugi.

Quid ais tu? Tibi credere certum est: nam esse bonum e voltu cognosco.

Hem, nemo habet horum.-Occidisti! Dic igitur si quis

Heu me miserum! misere perii! male perditus pessime

ornatus eo:

Tantum gemiti et malae moestitiae hic dies mihi obtulit,
Famem et pauperiem. Perditissimus ego sum omnium senum
In terra. Nam quid mihi opus est vita, qui tantum auri
perdidi,

Quod custodivi sedulo? Egomet me defraudavi

Animumque meum geniumque meum! nunc alii laetificantur
Meo malo et damno: pati nequeo.

1