them to submis

Tarracone modico relicto, Emporias cum classe rediit, 5 Vixdum digresso eo, Hasdrubal aderat, et Ilergetum and rousing the populo, qui obsides Scipioni dederat, ad Ilergetes to revolt, defectionem impulso, cum eorum ipsorum iuventute agros fidelium Romanis sociorum vastat. 6 Excito deinde Scipione hibernis, toto cis Hiberum rursus cedit agro. Scipio relictam ab auctore defectionis Ilergetum gentem quum infesto exercitu invasisset, compulsis omnibus Atanagrum, urbem, quæ caput eius 7 populi erat, circumsedit, intraque dies paucos, pluribus quam ante obsidibus imperatis, Ilergetes pecunia etiam 8 multatos in ius dicionemque recepit. Inde in Ausetabut Scipio reduces nos prope Hiberum, socios et ipsos Pœnosion as well as rum procedit, atque urbe eorum obsessa, Læetanos auxilium finitimis ferentes nocte, haud procul iam urbe, quum intrare vellent, 9 excepit insidiis. Cæsa ad duodecim millia; exuti prope omnes armis domos passim palantes per agros diffugere; nec obsessos alia ulla res quam iniqua op10 pugnantibus hiems tutabatur. Triginta dies obsidio fuit, per quos raro unquam nix minus quattuor pedes alta iacuit, adeoque pluteos ac vineas Romanorum operuerat, ut ea sola, ignibus aliquoties coniectis ab hoste, etiam tutamentum fuerit. Postremo quum Amusicus princeps eorum ad Hasdrubalem profugisset, viginti argenti talentis pacti deduntur. Tarraconem in hiberna reditum est.

II

62

the Ausetani and

Læetani.

merous portents

Romæ aut circa urbem multa ea hieme prodigia At Rome the nu- facta aut, quod evenire solet motis semel called for ceremo- in religionem animis, multa nuntiata et temere credita sunt, in quis, ingenuum infantem semestrem in foro olitorio trium

nies of unusual

2 solemnity.

4

phum clamasse, et in foro boario bovem in tertiam 3 contignationem sua sponte escendisse atque inde tumultu habitatorum territum sese deiecisse, et navium speciem de cælo affulsisse, et ædem Spei, quæ est in foro olitorio, fulmine ictam, et Lanuvii hastam se commovisse et corvum in ædem Iunonis devolasse atque in ipso pulvinari consedisse, et in agro Amiternino 5 multis locis hominum specie procul candida veste visos nec cum ullo congressos, et in Piceno lapidibus plu visse, et Cære sortes extenuatas, et in Gallia lupum vigili gladium ex vagina raptum abstulisse. Ob cetera 6 prodigia libros adire decemviri iussi: quod autem lapidibus pluvisset in Piceno, novendiale sacrum edictum et subinde aliis procurandis prope tota civitas operata fuit. Nam primum omnium urbs lustrata est hostiæ- 7 que maiores, quibus editum est, diis cæsæ, et donum 8 ex auri pondo quadraginta Lanuvium Iunoni portatum est et signum aeneum matronæ Iunoni in Aventino dedicaverunt, et lectisternium Cære, ubi sortes attenuatæ erant, imperatum, et supplicatio Fortunæ in Algido; Romæ quoque et lectisternium iuventuti et, supplicatio ad ædem Herculis nominatim, deinde universo populo circa omnia pulvinaria indicta, et Genio maiores hostiæ cæsæ quinque, et C. Atilius Serranus 10 prætor vota suscipere iussus, si in decem annos res publica eodem stetisset statu. Hæc procurata votaque ex libris Sibyllinis magna ex parte levaverant religione animos.

the consul designate

9

Consulum designatorum alter Flaminius, cui ex 63 legiones, quæ Placentiæ hibernabant, sorte Flaminius evenerant, edictum et litteras ad consu- who was peculiarly obnoxious to lem misit, ut is exercitus idibus Martiis the patricians,

4

escape possible intrigues.

2 Arimini adesset in castris. Hic in provincia consulatum inire consilium erat memori veterum certaminum cum patribus, quæ tribunus plebis et quæ 3 postea consul prius de consulatu, qui abrogabatur, dein de triumpho habuerat, invisus etiam patribus ob novam legem, quam Q. Claudius tribunus plebis adverso senatu atque uno patrum adiuvante C. Flaminio tulerat, ne quis senator, cuive senator pater fuisset, maritimam navem, quæ plus quam trecentarum amphorarum esset, haberet. Id satis habitum ad fructus ex agris vectandos; quæstus omnis patribus indecorus visus. Res per summam contentionem acta invidiam apud nobilitatem suasori legis Flaminio, favorem apud plebem 5 left Rome before alterumque inde consulatum peperit. Ob he formally entered upon office to hæc ratus, auspiciis ementiendis Latinarumque feriarum mora et consularibus aliis impedimentis retenturos se in urbe simulato 6 itinere privatus clam in provinciam abiit. Ea res ubi palam facta est, novam insuper iram infestis iam ante patribus movit: non cum senatu modo, sed iam cum diis immortalibus C. Flaminium bellum gerere. 7 Consulem ante inauspicato factum revocantibus ex ipsa acie diis atque hominibus non paruisse; nunc conscientia spretorum et Capitolium et sollemnem voto3 rum nuncupationem fugisse, ne die initi magistratus Iovis optimi maximi templum adiret, ne senatum invisus ipse et sibi uni invisum videret consuleretque, ne Latinas indiceret Iovique Latiari sollemne sacrum 9 in monte faceret, ne auspicato profectus in Capitolium ad vota nuncupanda, paludatus inde cum lictoribus in provinciam iret. Lixa modo sine insignibus, sine lictoribus profectum clam, furtim, haud aliter quam si

exilii causa solum vertisset. Magis pro maiestate vi- 10 delicet imperii Arimini quam Romæ magistratum initurum et in deversorio hospitali quam apud penates suos prætextam sumpturum. Revocandum universi retrahendumque censuerunt nate try to recall et cogendum omnibus prius præsentem

The indignant se

him but without

success.

12

in deos hominesque fungi officiis, quam ad exercitum et in provinciam iret. In eam legationem (legatos 1 enim mitti placuit) Q. Terentius et M. Antistius profecti nihilo magis eum moverunt, quam priore consulatu litteræ moverant ab senatu missæ. Paucos post 13 dies magistratum iniit, immolantique ei vitulus iam ictus e manibus sacrificantium sese quum proripuisset, multos circumstantes cruore respersit; fuga procul 14 etiam maior apud ignaros, quid trepidaretur, et concursatio fuit. Id a plerisque in omen magni terroris acceptum. Legionibus inde duabus a Sempronio prioris 15 anni consule, duabus a C. Atilio prætore acceptis, in Etruriam per Appennini tramites exercitus duci est cœptus.

LIBER XXII.

2

IAM ver appetebat; itaque Hannibal ex hibernis moHannibal moved vit, et nequicquam ante conatus transcarly from his win- cendere Appenninum intolerandis frigor

ter quarters where

he had been ha

the Gauls.

rassed by plots of ibus et cum ingenti periculo moratus ac metu. Galli, quos prædæ populationumque conciverat spes, postquam pro eo, ut ipsi ex alieno agro raperent agerentque, suas terras sedem belli esse premique utriusque partis exercituum hibernis videre, 3 verterunt retro in Hannibalem ab Romanis odia; petitusque sæpe principum insidiis, ipsorum inter se fraude, eadem levitate, qua consenserant, consensum indicantium, servatus erat, et mutando nunc vestem, nunc tegumenta capitis, errore etiam sese ab insidiis munCeterum hic quoque ei timor causa fuit maturius movendi ex hibernis.

4

ierat.

5 At Rome men's Martiis magistratum iniit.

minds were excit

self-assertion of Flaminius,

Per idem tempus Cn. Servilius consul Romæ idibus Ibi quum ed by the ominous de re publica rettulisset, redintegrata in C. Flaminium invidia est: duos se consules creasse, unum habere; quod enim illi iustum 6 imperium, quod auspicium esse? Magistratus id a domo, publicis privatisque penatibus, Latinis feriis actis, sacrificio in monte perfecto, votis rite in Capi7 tolio nuncupatis, secum ferre; nec privatum auspicia