ALBIUS TIBULLUS, 54-19 B. C.

276. A FAITHFUL LOVer.

Ibitis Aegeas sine me, Messala, per undas,
O utinam memores ipse cohorsque mei!
Me tenet ignotis aegrum Phaeacia terris:

Abstineas avidas Mors precor, atra manus.
Abstineas Mors atra, precor: non hic mihi mater,
Quae legat in maestos ossa perusta sinus;
Non soror, Assyrios cineri qu dedat odores,
Et fleat effusis ante sepulcra comis;
Delia non usquam, quae, me cum mitteret urbe,
Dicitur ante omnes consuluisse deos.
Illa sacras pueri sortes ter sustulit: illi

Rettulit e triviis omina certa puer.

Cuncta dabant reditus: tamen est deterrita nunquam,
Quin fleret, nostras respiceretque vias.

Ipse ego solator, cum iam mandata dedissem,
Quaerebam tardas anxius usque moras.
Aut ego sum causatus aves aut omina dira,
Saturni aut sacram me tenuisse diem.
O quoties, ingressus iter, mihi tristia dixi
Offensum in porta signa dedisse pedem!
Audeat invito ne quis discedere Amore;
Aut sciat egressum se prohibente deo.

277. THE GOLDEN AGE.

I, iii, 1-22.

Quam bene Saturno vivebant rege, priusquam
Tellus in longas est patefacta vias!
Nondum caeruleas pinus contemserat undas,
Effusum ventis praebueratque sinum,

Nec vagus, ignotis repetens compendia terris,
Presserat externa navita merce ratem.

Illo non validus subiit iuga tempore taurus;
Non domito frenos ore momordit equus;
Non domus ulla fores habuit; non fixus in agris,
Qui regeret certis finibus arva, lapis.

Ipsae mella dabant quercus, ultroque ferebant
Obvia securis ubera lactis oves.

Non acies, non ira fuit, non bella, nec ensem
Immiti saevus duxerat arte faber.

Nunc love sub domino caedes et vulnera semper,
Nunc mare, nunc leti mille repente viae.

I, iii, 35–50.

278. FAITHLESSNESS WILL NOT GO UNPUNISHED.

Quid mihi, si fueras miseros laesurus amores,

Foedera per divos, clam violanda, dabas?

Ah miser! etsi quis primo periuria celat,
Sera tamen tacitis Poena venit pedibus.
Parcite, caelestes; aequum est impune licere
Numina formosis laedere vestra semel.
Lucra petens habili tauros adiungit aratro
Et durum terrae rusticus urget opus.
Lucra petituras freta per parentia ventis
Ducunt instabiles sidera certa rates.
Muneribus meus est captus puer; at deus illa

In cinerem et liquidas munera vertat aquas.
Iam mihi persolvet poenas, pulvisque decorem
Detrahet et ventis horrida facta coma.

Uretur facies, urentur sole capilli,

Deteret invalidos et via longa pedes.
Admonui quoties: 'auro ne pollue formam!
Saepe solent auro multa subesse mala.
Divitis captus si quis violavit amorem,
Asperaque est illi difficilisque Venus.
Ure meum potius flamma caput, et pete ferro
Corpus, et intorto verbere terga seca.
Nec tibi celandi spes sit, peccare paranti.
Est deus, occultos qui vetat esse dolos.'

I, ix, 1-24.

279. THE JOYS OF PEACE.

Quam potius laudandus hic est, quem, prole parata, Occupat in parva pigra senecta casa!

Ipse suas sectatur oves, at filius agnos,

Et calidam fesso comparat uxor aquam.
Sic ego sim, liceatque caput candescere canis,
Temporis et prisci facta referre senem.
Interea Pax arva colat. Pax candida primum
Duxit aratores sub iuga curva boves.
Pax aluit vites, et succos condidit uvae,

Funderet ut nato testa paterna merum.
Pace bidens vomerque vigent; at tristia duri
Militis in tenebris occupat arma situs.

I, x, 39-50.

280, RUSTIC PLENTY.

Laurus ubi bona signa dedit, gaudete, coloni:
Distendet spicis horrea plena Ceres;
Oblitus et musto feriet pede rusticus uvas,
Dolia dum magni deficiantque lacus.
At madidus Baccho sua festa Palilia pastor
Concinet; a stabulis tunc procul este lupi.
Ille levis stipulae solemnes potus acervos
Accendet, flammas transilietque sacras ;
Et fetus matrona dabit, natusque parenti
Oscula comprensis auribus eripiet:
Nec taedebit avum parvo advigilare nepoti,
Balbaque cum puero dicere verba senem.
Tunc operata deo pubes discumbet in herba,
Arboris antiquae qua levis umbra cadit;
Aut e veste sua tendent umbracula sertis

Vincta, coronatus stabit et ante calix.
At sibi quisque dapes et festas extruet alte
Caespitibus mensas, caespitibusque torum.

II, v, 83-100.

281. SULPICIA: A BEAUTIFUL WOMAN.

Sulpicia est tibi culta tuis, Mars magne, Kalendis;
Spectatum e caelo, si sapis, ipse veni.
Hoc Venus ignoscet: sed tu, violente, caveto,
Ne tibi miranti turpiter arma cadant.
Illius ex oculis, cum vult exurere divos,
Accendit geminas lampadas acer Amor.
Illam, quidquid agit, quoquo vestigia movit,
Componit furtim subsequiturque Decor.
Seu solvit crines, fusis decet esse capillis;
Seu comsit, comtis est veneranda comis.
Urit, seu Tyria voluit procedere palla;
Urit, seu nivea candida veste venit.
Talis in aeterno felix Vertumnus Olympo
Mille habet ornatus, mille decenter habet.
Sola puellarum digna est, cui mollia caris
Vellera det succis bis madefacta Tyros,
Possideatque metit quidquid bene olentibus arvis
Cultor odoratae dives Arabs segetis,
Et quascunque niger rubro de litore conchas
Proximus Eois colligit Indus equis.

Hanc vos, Pierides, festis cantate Kalendis,
Et testudinea Phoebe superbe lyra.

Hoc solemne sacrum multos haec sumat in annos:
Dignior est vestro nulla puella choro.

IV, ii.

DOMITIUS MARSUS, 54-4 B. C.

282. EPIGRAM ON DEATH OF TIBULlus.

Te quoque Vergilio comitem non aequa, Tibulle,
Mors iuvenem campos misit ad Elysios,
Ne foret aut molles elegis qui fleret amores,
Aut caneret forti regia bella pede.

In Tibul. Op., ad fin.

Quid iuvat ornato procedere, vita, capillo

Et tenues Coa veste movere sinus?
Aut quid Orontea crines perfundere murra,
Teque peregrinis vendere muneribus,
Naturaeque decus mercato perdere cultu

Nec sinere in propriis membra nitere bonis?
Crede mihi, non ulla tuae est medicina figurae :
Nudus Amor formae non amat artificem.
Aspice quo summittat humus formosa colores,
Ut veniant hederae sponte sua melius,
Surgat et in solis formosius arbutus antris,
Et sciat indociles currere lympha vias.
Litora nativis collucent picta lapillis

Et volucres nulla dulcius arte canunt.
Non sic Leucippis succendit Castora Phoebe,
Pollucem cultu non Hilaira soror,

Non, Idae et cupido quondam discordia Phoebo,
Eueni patriis filia litoribus,

Nec Phrygium falso traxit candore maritum
Avecta externis Hippodamia rotis;
Sed facies aderat nullis obnoxia gemmis,
Qualis Apelleis est color in tabulis.

Non illis studium vulgo conquirere amantes:
Illis ampla satis forma pudicitia.

Non ego nunc vereor, ne sim tibi vilior istis:
Uni si qua placet, culta puella sat est,
Cum tibi praesertim Phoebus sua carmina donet
Aoniamque libens Calliopea lyram,

Unica nec desit iucundis gratia verbis,
Omnia quaeque Venus quaeque

Minerva probat.

His tu semper eris nostrae gratissima vitae,
Taedia dum miserae sint tibi luxuriae.

I, ii.