Picenis cedunt pomis Tiburtia succo;

Nam facie praestant. Venucula convenit ollis ;
Rectius Albanam fumo duraveris uvam.

Hanc ego cum malis, ego faecem primus et allec,
Primus et invenior piper album cum sale nigro
Incretum puris circumposuisse catillis.
Immane est vitium dare millia terna macello
Angustoque vagos pisces urgere catino.
Magna movet stomacho fastidia, seu puer unctis
Tractavit calicem manibus dum furta ligurit ;
Sive gravis veteri craterae limus adhaesit.
Vilibus in scopis, in mappis, in scobe quantus
Consistit sumptus? Neglectis flagitium ingens.
Ten lapides varios lutulenta radere palma
Et Tyrias dare circum inluta toralia vestes,
Oblitum quanto curam sumptumque minorem
Haec habeant tanto reprehendi justius illis
Quae nisi divitibus nequeant contingere mensis?"
"Docte Cati, per amicitiam divosque rogatus,
Ducere me auditum perges quocunque memento.
Nam quamvis memori referas mihi pectore cuncta,
Non tamen interpres tantundem juveris. Adde
Vultum habitumque hominis, quem tu vidisse beatus
Non magni pendis quia contigit; at mihi cura
Non mediocris inest, fontes ut adire remotos
Atque haurire quearn vitae praecepta beatae."

70

80

90

V.

"Hoc quoque, Tiresia, praeter narrata petenti
Responde, quibus amissas reparare queam res
Artibus atque modis. Quid rides ?" "Jamne doloso
Non satis est Ithacam revehi patriosque penates
Adspicere?" "O nulli quidquam mentite, vides ut
Nudus inopsque domum redeam, te vate, neque illic
Aut apotheca procis intacta est aut pecus; atqui

Et genus et virtus nisi cum re vilior alga est."
"Quando pauperiem, missis ambagibus, horres,
Accipe qua ratione queas ditescere. Turdus
Sive aliud privum dabitur tibi, devolet illuc
Res ubi magna nitet domino sene; dulcia poma
Et quoscunque feret cultus tibi fundus honores
Ante Larem gustet venerabilior Lare dives;
Qui quamvis perjurus erit, sine gente, cruentus
Sanguine fraterno, fugitivus, ne tamen illi
Tu comes exterior si postulet ire recuses."

"Utne tegam spurco Damae latus? Haud ita Trojae
Me gessi certans semper melioribus.”

"Ergo

Pauper eris." "Fortem hoc animum tolerare jubebo; 20
Et quondam majora tuli. Tu protinus unde
Divitias aerisque ruam dic, augur, acervos."

“Dixi equidem et dico: captes astutus ubique
Testamenta senum, neu, si vafer unus et alter
Insidiatorem praeroso fugerit hamo,
Aut spem deponas aut artem illusus omittas.
Magna minorve foro si res certabitur olim,
Vivet uter locuples sine natis, improbus, ultro
Qui meliorem audax vocet in jus, illius esto
Defensor; fama civem causaque priorem
Sperne, domi si natus erit fecundave conjux.

'Quinte,' puta, aut 'Publi,' (gaudent praenomine molles
Auriculae) 'tibi me virtus tua fecit amicum;
Jus anceps novi, causas defendere possum ;
Eripiet quivis oculos citius mihi, quam te

Contemptum cassa nuce pauperet; haec mea cura est,
Ne quid tu perdas neu sis jocus.' Ire domum atque
Pelliculam curare jube; fi cognitor; ipse

Persta atque obdura, seu rubra Canicula findet
Infantes statuas, seu pingui tentus omaso
Furius hibernas cana nive conspuet Alpes.

30

40

Nonne vides, aliquis cubito stantem prope tangens
Inquiet, ut patiens, ut amicis aptus, ut acer?

Plures adnabunt thunni et cetaria crescent.
Si cui praeterea validus male filius in re
Praeclara sublatus aletur, ne manifestum
Caelibis obsequium nudet te, leniter in spem
Adrepe officiosus, ut et scribare secundus
Heres et, si quis casus puerum egerit Orco,
In vacuum venias: perraro haec alea fallit.
Qui testamentum tradet tibi cunque legendum,
Abnuere et tabulas a te removere memento,
Sic tamen ut limis rapias quid prima secundo
Cera velit versu; solus multisne coheres,
Veloci percurre oculo. Plerumque recoctus
Scriba ex quinqueviro corvum deludet hiantem,
Captatorque dabit risus Nasica Corano."

"Num furis? an prudens ludis me obscura canendo?"
“O Laërtiade, quidquid dicam aut erit aut non :
Divinare etenim magnus mihi donat Apollo."
"Quid tamen ista velit sibi fabula, si licet, ede."
"Tempore quo juvenis Parthis horrendus, ab alto
Demissum genus Aenea, tellure marique
Magnus erit, forti nubet procera Corano
Filia Nasicae metuentis reddere soldum.

Tum gener hoc faciet: tabulas socero dabit atque
Ut legat orabit; multum Nasica negatas
Accipiet tandem et tacitus leget, invenietque
Nil sibi legatum praeter plorare suisque.
Illud ad haec jubeo: mulier si forte dolosa
Libertusve senem delirum temperet, illis
Accedas socius; laudes, lauderis ut absens.
Adjuvat hoc quoque, sed vincit longe prius ipsum
Expugnare caput. Scribet mala carmina vecors :
Laudato. Scortator erit: cave te roget; ultro
Penelopam facilis potiori trade." "Putasne?
Perduci poterit tam frugi tamque pudica,
Quam nequiere proci recto depellere cursu ?"
"Venit enim magnum donandi parca juventus,
Nec tantum veneris, quantum studiosa culinae.

Sic tibi Penelope frugi est, quae si semel uno
De sene gustarit tecum partita lucellum,
Ut canis a corio nunquam absterrebitur uncto.

Me sene quod dicam factum est: anus improba Thebis
Ex testamento sic est elata: cadaver

Unctum oleo largo nudis humeris tulit heres,
Scilicet elabi si posset mortua; credo
Quod nimium institerat viventi. Cautus adito:
Neu desis operae neve immoderatus abundes.
Difficilem et morosum offendet garrulus ultro;
Non etiam sileas. Davus sis comicus atque
Stes capite obstipo, multum similis metuenti.
Obsequio grassare; mone, si increbuit aura,
Cautus uti velut carum caput; extrahe turba
Oppositis humeris; aurem substringe loquaci.
Importunus amat laudari; donec Ohe jam!
Ad caelum manibus sublatis dixerit, urge,
Crescentem tumidis infla sermonibus utrem.
Cum te servitio longo curaque levarit,

90

Et certum vigilans, QUARTAE SIT PARTIS ULIXES,

Audieris, HERES: 'Ergo nunc Dama sodalis

Sparge subinde, et, si paulum potes, illacrimare: est

100

Nusquam est? Unde mihi tam fortem tamque fidelem?'

Gaudia prodentem vultum celare. Sepulcrum

Permissum arbitrio sine sordibus exstrue; funus

Egregie factum laudet vicinia. Si quis

Forte coheredum senior male tussiet, huic tu
Dic, ex parte tua seu fundi sive domus sit

Emptor, gaudentem nummo te addicere. Sed me
Imperiosa trahit Proserpina; vive valeque."

110

VI.

Hoc erat in votis: modus agri non ita magnus,
Hortus ubi et tecto vicinus jugis aquae fons
Et paulum silvae super his foret. Auctius atque

Di melius fecere. Bene est. Nil amplius oro,
Maia nate, nisi ut propria haec mihi munera faxis.
Si neque majorem feci ratione mala rem

Nec sum facturus vitio culpave minorem ;

Si veneror stultus nihil horum: O si angulus ille
Proximus accedat qui nunc denormat agellum!
O si urnam argenti fors quae mihi monstret, ut illi
Thesauro invento qui mercenarius agrum

Illum ipsum mercatus aravit, dives amico

Hercule!' si quod adest gratum juvat, hac prece te oro:
Pingue pecus domino facias et cetera praeter
Ingenium, utque soles custos mihi maximus adsis.
Ergo ubi me in montes et in arcem ex urbe removi,
Quid prius illustrem satiris musaque pedestri?
Nec mala me ambitio perdit nec plumbeus Auster
Auctumnusque gravis, Libitinae quaestus acerbae.