Men. V 1, 43 (743) Quaeso hercle, mulier, si scis, monstra, quod bibam Tuam qui possim perpeti petulantiam.

Mil. III 1, 97 (690) Dicat: 'da mihi, uir, Calendis meam quí matrem munerem, Da, qui faciam condimenta.

Pseud. I 5, 127 (541) Quid si hisce inter se consenserunt, Callipho,

Aut de conpecto faciunt consutis dolis Qui argento circumuortant? Poen. V 4, 94 Vix hoc uidemur credere. # Magis, qui credatis, dicam.

Trin. II 2, 74 (355) Deum uirtute habemus et qui nosmet utamur, pater,

Et aliis qui comitati simus beneuolentibus. Trin. III 2, 27 (653) Atqui istum ego agrum tibi relinqui ob eam rem denixe expeto, Vt tibi sit, qui te conrigere possis. Trin. III 2, 62 (688) Nolo ego mihi te tam prospicere, quí meam egestatem leues, Sed ut inops infamis ne sim.

Truc. I 2, 10 Sin uident quempiam Se adseruare, obludunt, qui custodem oblectent.

Truc. II 7, 24 Valeo et uenio ad minus ualentem et, melius qui ualeat, fero.

Andr. pr. 6 Nam in prologis scribundis operam abutitur, Non quí argumentum narret, sed qui maliuoli Veteris poetae maledictis respondeat.

Eun. III 2, 35 (488) Nam hercle nemo posset, sat scio, Qui haberet qui pararet alium, hunc perpeti.

Eun. V 3, 11 (920) Spero me habere, qui hunc meo excruciem modo. Haut. IV 8, 14 (855) Des, quí aurum ac uestem atque alia, quae opus sunt, comparet.

Phorm. V 2, 5 (770) etiam argentumst ultro obiectum, Vt sit, qui uiuat, dum aliud aliquid flagiti conficiat.

Hec. V 4, 29 (869) Immo etiam, qui hoc occultari facilius credas. dabo. (quo hoc occultari posse facilius D.)

Ad. V 8, 27 (950) Huic demus, qui fruatur.

Caec. Stat. (Ribb. com. p. 74) 242... si egebis, tibi dolebit, mihi

sat est,

Quí aetatis, quod relicuom est, oblectem meae. Cat. r. r. VI 4. Salicem Graecam circum arundinetum serito, uti siet, qui uineam alliges.

Cat. r. r. XXXIX 2. Vbi sarseris, qui colorem eundem facias, cretae crudae partes duas, calcis tertia commisceto.

Ex exemplis modo perlustratis cognoscimus haec: Qui nusquam substantiuis adiectiuorum more adponitur: pro pronomine ita usurpatur, ut enuntiatum relatiuum ad enuntiatum primarium solutiore quodam modo adnectat: idem ualet, siue substantiuum aliquod praecedit, ad quod referatur, quodque eius est genus quique numerus, siue ad totius enuntiati conexum est referendum. Hac pronominis natura magis magisque neglecta, aduerbii uel coniunctionis uice

fungitur atque in enuntiatis eis, quae consilium alicuius uel finem exprimunt, idem fere uidetur significare, quod ut finale: ita tamen ut modalem possis recognoscere notionem. Ex quo fit, ut in eiusdem enuntiati uariis membris modo qui modo ut coniunctio eadem significatione inueniantur.

Aul. IV 1, 10 (588) Quasi pueris, qui nare discunt, scirpea induitur rates, Qui laborent minus, facilius ut nent et moueant manus. Mil. III 1, 173 (768) nam ego inueni lepidam sucophantiam, Qui admutiletur miles usque caesariatus, atque uti Huic amanti ac Philocomasio hanc ecficiamus copiam.

Trin. III 2, 62 (688) Nolo ego mihi te tam prospicere, quî meam egestatem leues, Sed ut inops infamis ne sim.

Neque mirum est, quod pro qui, quod in Calliopianis legitur, in Bembino ut substitutum est:

Phorm. IV 3, 50 (655) Sed mi opus erat, ut aperte tibi nunc fabuler, Aliquantulum quae adferret, qui dissoluerem Quae debeo. (UTDISSOLUEREM A, qui dissoluerem reliqui, Donatus in lemm.)

Illud uero manifestum est, notionem omnibus locis subesse eandem, quam in qui interrogatiuo nusquam deesse supra demonstraui, instrumentalem modalem: quam cum retineat, in aperto est, simili, non eodem munere fungi quo, qua ablatiuos: sed singula persequar. Exempla cum colligam, quibus quod modo dixi uerum esse probetur, illud ante omnia praemittendum est, eos me locos non adlaturum esse quibus quo et qua ablatiui adiectiuorum more cum substantiuis coniuncti sunt. Nam cum qui adiectiuum non sit, haud facile cum illis confunditur; neque dubitamus, quin cum Schegkio restituendum sit quo pacto

Pacuu. (Ribb. trag. p. 113) 286: Consilium subito, mens, quod enatumst modo, Quo pacto inimicis mortem et huic uitam afferas, ubi Ribbeckius librorum auctoritate in errorem inductus qui pacto edidit, quod librarii mendum eodem iure tollendum est, quo 'qui pacto' in Mil. IV 1, 18 (965), ubi codices BaCDa quid, BbDc qui, FZ quo exhibent, et quipropter' in As. III 3, 40 (630) ab editoribus

sublata sunt.

Accedamus ad ea exempla, quibus quo et qua ad substantiuum aliquod praecedens referuntur:

1) quo et qua, cum notione instrumentali modali careant, differunt a quí:

Cas. V 2, 50 hoc ornatu, quo uides.
Men. V 1, 49 (749) eodem die, quo.

Merc. I 1, 38 (38) eodem die, quo.

Pers. III 3, 24 (429) eodem pretio, quo.

Stich. II 2, 44 (368) cercurum, quo maiorem

Lucil. XXVI. 54 at Romanus populus uictus uei, superatus proeliis

Saepest multis, bello uero numquam, quo sunt omnia.

(in quo codd., quo L. Muellerus.)

Amph. I 3, 34 (532) Nam qua nocte ad me uenisti, eadem abis. Amph. II 1, 68 (615) forma, aetate item, qua ego sum.

Capt. III 4, 31 (563) Vna opera mihi sunt sodales qua iste. Merc. II 1, 33 (257) conspicor Nauem ex Rhodo, quást heri aduectus filius.

Merc. V 4, 56 (1016) Immo dicamus senibus legem censeo Priusquam hinc intro abeamus, qua se teneant contentique sint. Stich. IV 1, 25 (530) Mare, quo ambo estis uecti.

Trin. IV 4, 12 (1104) uidebis iam illic nauem, qua aduecti sumus. Lucil. XXVIII 54: Vt ei progeniem antiquam, qua est Maximus Quintus, Qua uaricosus uatax.

Praepositione addita:

Men. II 2, 70 (345) nauis abs qua cauendum nobis sane censeo. Ad. III 2, 46 (344) Peiore res loco non potis est esse quam in quo nunc sitast.

Acc. (Ribb. trag. p. 208) 557: hanc sedem, in qua . . . pertuli. Lucil. V 9: Quando in eo numero mansisti, quo in maxima nunc est Pars hominum.

As. IV 1, 20 (765) ni in quadriduo Abalienarit, quo ex argentum acceperit, Tuus arbitratus sit.

2) quo et qua instrumentalis modalis munere fungi uidentur locis his:

Curc. IV 3, 6 (538) Non edepol ego nunc mediocri macto te in-
fortunio, Sed eopse illo, quo mactare soleo quoi nil dehibeo.
Cas. IV 3, 12. Illo morbo, quo dirumpi cupio, non est copia.
Cas. V 2, 51. Vt senex hoc eodem poculo, quo ego, biberet.
Poen. IV 2, 73. Quomodo? # Eodem, quo soror illius.
Trin. III 2, 84 (710) eodem pacto, quo..

Curc. IV 3, 2 (534) Non ego nunc mediocri incedo iratus iracundia, Sed eapse illa, qua excidionem facere condidici oppidis. Amph. II 2, 129 (761) Obsecro, etiamne hoc negabis, te auream

pateram mihi Dedisse dono hodie, qua te illi donatum esse dixeras? Amph. II 2, 139 (771) pateram proferto foras, Qua hodie meus uir me donauit.

Amph. II 2, 148 (780) Estne haec patera, qua donatu's, illi?
Capt. V 1, 17 (937) Lingua nullast, qua negem, quidquid roges.
Bacch. IV 8, 47 (888) Si tibist machaera, at nobis ueruinast domi,

Qua quidem te faciam, si tu me inritaueris, Confossiorem sori-
cina nenia.

Most. I 3, 7 (163) Haec illast tempestas mea, mihi quae modestiam omnem Detexit, tectus qua fui.

Rud. I 3, 26 (209) Quae mihist spes, qua me uiuere uelim?
Rud. I 4, 3 (222) perdidi spem, qua me oblectabam.
Stich. I 3, 31 (185) Oratio una interiit hominum pessume, Atque

optuma hercle meo animo et scitissuma, Qua ante utebantur. Acc. (Ribb. trag. p. 148) 96 Hocinest quo tam temeriter tu meam beniuolentiam Interisse es ratus?

Lucil. IX, 22. 23 'meilitiam' tenuest i pilai qua ludimu.' pilam, Qua pisunt, tenues. (Sic L. Muellerus, tenue si pilam in cd; pilam qua L. M. ex Velio; pilum quo v.)

Cat. r. r. LXXXVIII, 2: ea muries erit, qua . . condias.

Consistamus hic in exemplis enumerandis. Quaeritur, utrum, ubi notio subest instrumentalis, inter quo, qua et qui nihil omnino intersit. Et recte Wichmannus (1. c. p. 35): 'Optime' inquit, 'intellegimus rationem ex Amph. I 2, 265, ubi substantiuum secundarium enuntiatum non praecedit recteque uertitur: (Quid Amphitruoni a Telebois est datum? Pterela rex qui potitare solitus est, patera aurea.) Was ist von d. T. geschenkt worden? Woraus der König zu trinken pflegte: eine goldene Schale.' Conferas etiam Pomp. Bon.

(p. 491): Non erat, qui corpus tremulum famula tutaret: toga. Neminem fugit, qui, cum ad quoduis genus numerumue construatur, eodem illo solutiore modo enuntiatum secundarium primario adnectere, quo, quod nos dicimus: 'womit, wodurch, wofür, woraus, wovon'. Conferas uersum, qui quo exhibet:

Pseud. I 5, 151 (564) Suspiciost mihi nunc uos suspicarier, Me idcirco haec tanta facinora (his) promittere, Quo uos oblectem, hanc fabulam dum transigam.

(Quo A, Quin BCDZ, Qui F, Pius). (Vbi cum idcirco praecedat, praetulerim Quo) cum uersibus his:

Pers. I 3, 46 (126) Marsuppium habeat: inibi paullum praesidi, Qui familiarem suam uitam oblectet modo.

Truc. I 2, 10 Sin uideant quempiam Se adseruare, obludunt, qui custodem oblectent.

Caec. Stat. (Ribb. com. p. 74) 242 mihi sat est, Qui aetatis quod relicuom est, oblectem meae.

uersum: Rud. I 4, 3 (222) perdidi spem, qua me oblectabam. cum uersibus: Merc. II 3, 28 (363) Nec qui rebus meis confidam, mi ulla spes in corde certast.

Rud. I 3 26 (209) Quae mihist spes, qua me uiuere uelim? uersum: Capt. V 1, 17 (937) lingua nullast, qua negem, quidquid

roges.

cum uersibus: Caec. Stat. (Ribb. com. p. 56) 126. si linguas decem

Habeam, uix habeam satis te, qui laudem, Lache.

Curc. IV 2, 10 (496) Quibus sui nihil est, nisi una lingua, Qui

abiurant siquid creditumst?

Conf. etiam Cas. V 2, 51 cum u. Amph. I 1, 105 (261). I 3, 37 (535). I 1, 263 (419). Praebet ergo qui uim aliquam indefinitam, quo, qua nim demonstratiuam uel correlatiuam. De simili uulgari consuetudine, qua ad personas referuntur aduerbia supra iam dixi (p. 481). Huc pertinent, ut exemplis utar: ubi Mil. II 1, 40 (118) nauem illam, ubi (in qua) uectus fui. Rud. II 3, 59 (390) cistulam, quam habebat ubique (h. e. in qua) habebat, qui.. noscere potesset. As. IV 1, 22 (767) cera, ubi (h. e. in qua) facere possit litteras; quo Cat. r. r. X, 4: Dolia, quo (h. e. in quae) uinaceos condat, decem. Stich. I

3, 75 (231) Parasitum inanem, quo (h. e. in quem, nam de se ut inani uase loquitur) recondas reliquias; unde As. I 2, 13 (139) Ego pol te redigam eodem, unde orta's, ad egestatis terminos. et saepius. (Holtzeus 1. c. I p. 58.). Quam sermonis consuetudinem cum loco laudato attigerit, Wichmannus pergit: 'Quid ergo clarius est, quam qui unde ualere nulla generis et numeri relatione cum substantiuo intercedente?' idque nobis uult persuadere exemplis uelut: 'Quis est Peniculus? Qui extergentur baxeae'. lingua, qui abiurant.' Sed illum errasse patet. Errauit autem eo, quod uim instrumentalem omnino non curauit atque uerbis eis in errorem inductus est, quae cum flagitent aut ablatiuum merum aut instrumentalem tum cum qui (quo instrumento) tum cum unde (a quo homine, qua re) coniunguntur. Aliud uero est Mil. III 1, 172 (767) 'inueni sucophantiam, qui admutiletur', aliud Bacch. II 2, 55 (233) machinabor machinam, unde aurum ecficiam', sim. Tamen haud ignoro, posterioribus temporibus cum qui ex consuetudine euanesceret, unde ablatiuum saepius qui instrumentalis locum occupare: Conf. Corn. Nep. III 3, 2 in tanta paupertate decessit, ut' qui efferretur, uix reliquerit' et V 4, 3 qui, unde efferrentur, non reliquissent'. Atque his qui sequuntur locis unde et quomodo idem significant quod quê: Cic. de harusp. resp. 29 alterum putabo regem, si habuerit unde tibi soluat quod ei per syngrapham credidisti'. Liu. XXVI 35, 7 'ne unde redimantur quidem quicquam superesse'. XXVI 35, 10 'nam unde, cum pecunia in aerario non esset, paraturos naualis socios?' Sen. dial. I 4, 5 unde possum scire? . . unde scio . .?' VI 22, 1 'unde enim scis..? Augustin. de ciu. Dei XVI 24, 12 'unde sciam?' et XVIII 44 quomodo sciam. .?': quibus locis Plautus qui scripsisset. Quod quoniam satis constat, uberius explanare operae pretium non uidetur. Redeamus ad propositum. Atque quod supra dixi, qui aduerbio enuntiatum secundarium solutiore modo adiungi, contra quo, qua adiectiua artius inter se coniungere enuntiata, id ex eo apparet, quod correlatiuo pronomine praecedente hae formae usurpantur exceptis locis his: Capt. V 4, 7 (1004) haec upupa, qui me delectem.

Truc. V 17. accipe hoc (sis), quí . . ecficias.

Curc. IV 2, 39 (525) Istas minas decem, qui me procurem. Trin. III 2, 61 (687) eum me agrum habere, quam te, tua qui toleres moenia?

Amph. I 3, 37 (535) Nunc tibi hanc pateram, quae dono mi illi ob uirtutem datast, Pterela rex qui potitauit.

Pacuu. (Ribb. trag. p. 82) 39 illum eumpse lapidem, qui ipsa ictast petit.

Iuuat denique animum aduertere ad uersus

Andr. III 1, 7. 8 (307. 308) Quanto satiust te id dare operam, qui istum amorem ex animo amoueas, Quam id loqui, quo magis lubido frustra incendatur tua.

quibus qui (quo modo) et quo (eas res, quarum ope) eleganter sunt distincta.