Page images
PDF
EPUB

tibus dignis viris data matrimonia obsequio, probitate retineret, nupta meriteis gratior fieret, fide carior haberetur, judicio ornatior relinqueretur, post decessum consensu civium laudaretur. Quom discriptio partium habeat gratum fidumque animum, in viros æqualitatem, in liberos justitiam, in veritate; quibus de causeis q. (?), quom omnium bonarum feminarum simplex similisque esse laudatio soleat, quod naturalia bona propria custodia servata varietates verborum non desiderant, satisque sit eadem omnes bona fama digna fecisse, et quia adquirere novas laudes mulieri sit arduom, quom minoribus varietatibus vita jactetur, necessario communia esse colenda, ne quod amissum ex justis præcepteis cetera turpet, eo majorem laudem omnium carissima mihi mater meruit, quod modestia, probitate, pudicitia, obsequio, lanificio', diligentia, fide par similisque cetereis probeis feminis fuit, neque ulli cessit virtutis, laboris, sapientiæ [laude].... præcipuam aut certe....

§. III. LAUDATIO MATRIS A FILIO (?) SCRIPTA 2.

dum....

orbata es ri....

quæ

tudine una o........

vir sororis tua.........
mors parentium........

tanta cum industria m....
vindicando ut si præsi....

hæc habes communia cum

dum agitabas ex patria dom (vel dam)

(1) Voy. plus bas, n° LX, §. 1, l'inscription tumulaire de Marcia.

(2) Orell, n° 4859. Publié pour la première fois par Marini d'après les Scheda Barberinæ, recueil manuscrit qui nous a conservé le texte de plusieurs monuments aujourd'hui perdus.

ne nocentibus supplicio evest (?)........ adventum meum expectast[i].... temptatæ' deinde estis ut testamen[tum]........ coemptione facta cum uxo[re].... tutelam eorum qui rem..........

fore expertem quod ema.... [præ] sentia animi restiteris et.... veritate caussam communem.... hereditatem teneremus qua....

te ita patris acta defensur[am affir- vel existi-] mares nec sub conditio [ne]........ essét, neque enim familia.... nam etsi patris testamen [to].... vis quia gentis ejusdem (vel jus).... cesserunt constantiæ tua[e]....

pietatis in sororem fide....

rara sunt tam diuturna [exempla].... nobis ut ad annum XX....

isset mutationem vicem....

domestica bona pudicitia....

-sine superstitione o.... [cari]
tate familiæ pietate..........

illi quam tuis cura.... (vel cara)
matronis dignam. f....

similia inciderunt ut f....

fortuna cavit....

omne tuom patrimonium....

neque enim erat eq.... ad c.... [sor-]
titi sumus ut ego tu (vel ta)

de hac parte omitt....

in....

(1) Une inscription assez ancienne, trouvée à Rome (Orell, no 4425), offre la forme temptaverit.

LIV.

SENATUSCONSULTUM

DE LUDIS SÆCULARIBUS1.

(Vers l'an de Rome 737; av. J.-C. 16.)

...

.... S. 1. Cestius, L. Petronius ru..........
.... v. f. ludos sæcularis post complur....
....p.pa. tribunic. potestate futuros quo....
qui etiam quod tale spectacul....

[ocr errors]

.... s qui nondum sunt maritali s....
....stituti neque ultra quam
semel ulli mo....

(1) Publié d'abord par Fulvio Orsini à la suite du livre d'A. Augustin de Leg. et S. c., réimprimé par Gruter, pag. 328. La date de ce monument n'a jamais été établie avec certitude. Il se rattache sans doute, directement ou indirectement, à la célébration des jeux séculaires sous le règne d'Auguste; mais la mention des consuls de l'an 736 ne décide rien, puisqu'on ne voit pas si ces consuls sont ceux de l'année où le sénatusconsulte fut porté. D'ailleurs les fastes capitolins nous manquent pour cette période, et le fragment suivant, qu'on rapporte par conjecture à l'an 736, pouvait bien avoir une autre place:

Ludi sæculares quinct. (pour quinti)

Imp. Cæsare Divi f. Augusto

C. Sentio C. f. C. n. Saturnino

M. Claudio M. f. M. n. Marcello mag. XVvir.

M. Fufio M. f. Strigone

D. Lælio D. f. D. n. Balbo.

M. Baiter, dans son édition des fastes capitolins, qui fait partie de l'Onomasticon Tullianum de M. Orell, admet ce synchronisme. Mais M. Laurent s'en est abstenu dans ses Fasti consulares capitolini, Altona, 1833, in-8°. Consultez, sur la question fort obscure des jeux séculaires et de leur date, d'abord les passages classiques de Valère-Maxime, II, 4, 5, de Censorin, de Die natali, cap. 17, et de l'historien grec Zosime, II, 4 et suiv., les traités spéciaux de Panvinio et de Tassin, reproduits dans les Antiquités rom. de Grævius, t. VIII et IX, les interprètes d'Horace (particulièrement M. Orell, t. I, p. 533–547) sur le Carmen sæculare, et l'Histoire de la vie et des poésies d'Horace, par M. Walckenaer, t. II, p. 245-283.

.... eni s. f. s. spectare liceat ieis qui lege de
marita[ndis ordinibus].

.... em adfuer. et senatusconsultum factum est.... [perti]nere ad conservandam memoriam tantæ r[ei]. [in tabul]am æneam et marmoream inscribi s.... d. e. r. i. c. Uti cos. a. a. p. ve adhi....

[ocr errors]

ni d. e. r. f.
q.

[m]armoream in quibus commentari.........
.... p. inperent uti redemptoribus ea....
....um propositum est XVvir....

s. existumavimus ut omnes lib....
.... ii conjugesque....

....

I

.... cos. v. f. de lucari ludorum sa.... fierent q. d. e. r. f. p. d. e. r. i. c. Uti quoniam

....

ant....

. sæculares XV vir sacr. faciund. in summa

constitu....

quos pro salute Cæsaris fecerunt lucaris nomine

cons....

....it inperent uti eam pecuniam dandam
adtribuendam....

....inno C. Silano C. Furnio cos. a. d. XIII kal.

mart. senat....

....[sacrificium sæculare locarentur, in ea verba qu.... .... ulla. Scribundo adfuer. M. Junius M. f. Si.... ....inus, C. Asinius Cn. f.

(1) Mot expliqué plus haut, p. 49, dans un fragment de Messala.

LV.

HOSPITII ET PATRONATUS TESSERA.

(An de Rome 741; av. J.-C. 12.)

1

P. Sulpicio Quirinio C. Valgio cos. ' senatus populusque civitatium stipendariorum (sic) Pagogurzenses hospitium fecerunt quom L. Domitio Cn. f. L. n. Ahenobarbo pro cos. eumque et postereis (sic?)

ejus sibi posterisque suis patronum coptaverunt (sic) isque eos posterosque eorum in fidem clientelamque suam recepit.

Faciundum coeraverunt Ammicar Milchatonis f.
Cynasyn Bonoar Azzrubalis f. Æthogurzensis
Muthunbal Saphonis f. Cui. Nas. Usitensis".

(1) Marini Atti dei frat. Arv., t. II, p. 782; Orell, no 3693. On trouvera des monuments analogues, mais d'une époque plus récente, dans Marini, Ibid., p. 783; Maffei, Storia diplom., p. 38, tav. II; Masdeu, Ystoria de la cultura Espanola, t. IV, no 968969; Orell, no 3056 et suiv.; Annales de l'Institut Archéologique, t. I, p. 179.- Cf. Udine, De Tesseris hospitalitatis liber singularis, etc., auctore J. Ph. Tomasino, 1747, in-4°.

(2) Un monument analogue, de l'an 762, dans Gruter, p. 470, et Orell, no 3057, se - legati. » termine par les mots : « Egerunt Hasdrubral Iummo Iader Iummon, etc.—— Cf. supra, p. 189, note 2.

« PreviousContinue »