ris, quo in lucem prodiit, proximitas: immo, quæ in hac comoedia ad usus recentiores plurimum adludunt, non satis antiquam originem arguebant, ut tale opus commentario dignaremur. His animadversis, quæ a nobis in melius mutata sint notare supersedemus, præcipue quam multa poematia collectioni Wernsdorfianæ addiderimus, agnoscent facile boni literarum veterum existimatores. His syntagma poematum astronomicorum, a Wernsdorfio tantum enuntiatum, accuratis disquisitionibus complevimus nec tantum Avieni, Ciceronis et Germanici Aratea Phænomena et Prognostica, et ipsum integrum Manilii Astronomicon, multo emendatiora, quam unquam prodierant, edidimus sed in his alia quidem loca priorum commentatorum controversiis obscura facta illustravimus, alia autem omnino intacta, singulari cura adornavimus. Quæ si bene fecerimus, æquo animo lector judicet.

NOMINA AUCTORUM

QUI IN SEPTIMO HOC VOLUMINE CONTINENTUR.

Albus Ovidius Juventinus.

Ausonius.

Cælius Symposius.

Florus.

Hosidius Geta.

Julius Speratus.

L. Junius Moderatus Columella.

Maximianus Etruscus.

Ofilius Sergianus.

Palladius Rutilius Taurus Æmilianus.

Petronius.

Vomanus.

Et incerti multi.

CARMINUM

DE RE HORTENSI ET VILLATICA

SERIES.

COLUMELLA de Cultu hortorum.

PALLADIUS de Insitionibus.

VOMANUS de Laudibus hortuli.

AUSONII Rosa, cum adpendice quinque epigrammatum

de Rosis.

ALIORUM Auctorum Carmina minora de Hortorum et

Ruris amoenitate.

I, II. PETRONII Descriptio loci amœni.

III. E Priapeiis, Epigr. LII.

IV. Ex iisdem, Epigr. XV, de Malis pulcherrimis.

V. INCERTI de Malis Matianis, tria Epigr.

VI. ALCIMI de donis a Lesbia missis.

VII. INCERTI tria Epigrammata de Citrio. VIII et IX. INCERTI, de Vita tranquilla et rurali.

PROOEMIUM.

CARMINUM de Re hortensi et villatica Syllogen, qualem jam edimus, plures superiore ævo viri eruditi adornarunt, quorum inprimis tres nominandos hoc in dissertationis nostræ introitu putamus. Primus est Jodocus Willichius, qui P. Virgilü Maronis Opuscula quædam de Re hortensi, videlicet Hortulum, Moretum, et Rosam, cum commentariis suis edidit Basilea, per Jo. Oporinum, anno, quem dedicatio præfert, 1545, in-8. Alter Andreas Rivinus collectionem ejusmodi satis amplam instruxit, et Lipsiæ ann. 1655, in-8, edidit sub titulo: As veterum nonnullorum, ut et mediæ vergentisque ætatis, scriptorum fere metricorum et medicorum, de Re herbaria. In qua XII scriptores, ut Columella de Cultu hort. Palladius de Insit. cum aliorum villaticis carmin. et epigramm. Walafridi Strabi Hortulus cum A. Sept. Sereni Moreto, Macer de Viribus herbarum, cum adpendice, et plures alii recentioris ævi, continentur, quos ordine recenset Gesnerus in Indice editionum ad Script. Rei rust. pag. 47. Hoc opus rarissimum inventu est, et vix a quoquam repertum est integrum, videturque ab auctore tumultuaria plane opera collectum, et per partes multasque intercapedines editum, ita quidem, ut, quum quæ edita subinde essent, distraherentur ante, quam extremæ partes accessissent, pauca admodum exemplaria integra et suis partibus absoluta confierent, plura reperirentur mutila et imperfecta. Docuit me hoc J. N. Niclasius V. C. atque e proprio exemplari ejus libri probavit, quod per omnia cum libro a Gesnero descripto convenit, sed in fine mutilum est, ac tantum usque ad initium libri Schola Salern. De conser

vanda bona valetudine procedit. Brevius adhuc et magis curtum exemplum est, quod ipse possideo, tresque tantum partes a Gesnero enumeratas continet, et in Moreto duobusque fragmentis Petronii, quæ Strabi Hortulo subjiciuntur, desinit. Utrumque exemplar nec titulum, nec præfationem habet, adeoque ultimam editoris curam abfuisse prodit. Neque dubito, quin eadem sors plurium exemplarium, quæ apud alios reperiantur, fuerit. Quamquam de cætero Rivini hoc opus negligentissime excusum adparet, reperi tamen nonnulla in Columella et aliis carminibus. loca, quæ ab aliis editionibus discrepant, et a Rivino correcta sunt. Tertium auctorem nominare possum Jo. Frider. Christium, qui Villaticum, poema, libris III edidit Lipsiæ an. 1746, in-8, et inter copiosos Excursus ei adjectos, etiam Corollarium, pag. 241, exhibet, quod excerpta e veteribus poetis, ut e Pap. Statio, Martiale, Ausonio, carmina, pariterque e Pithai collectione repetita epigrammata de villarum et rusticationis amoenitate complectitur, paucis notulis et conjecturis adjectis. Ab his collectionibus. mea, quæ quum maxime prodit, haud parum differt, atque iis fere contractior est. Nonnulla enim carmina, quæ isti auctores inter Hortensia retulerunt, quia nos anticipata jam aliis nostri Operis locis produxeramus, his abesse jussimus; qualia sunt Moretum, quod Willichius et Rivinus, Avieni de malis Punicis, de cantu Sirenum, ad Amicos de agro carmina, Sereni nonnulla fragmenta, Symmachi de litore lacus Lucrini, quæ Rivinus dedit, Laureæ Tullii in Ciceronis Academiam, quod Rivinus et Christius, Ausoni Mosella, et epigramma de navigatione, sive de villa maritima, a nobis ad auctorem Epitomes Iliad. Hom. relatum, quæ Christius recensuit. Alia epigrammata brevia et fragmenta veterum poetarum, a Rivino et Christio in hunc cinnum relata sunt, quæ rem rusticam et hortensem parum adtingunt, aut vitam privatam, frugalitatis bonum, et tenuioris fortunæ securitatem laudant; itaque non satis digna nec apta argumento videbantur, ut