magis venatio appellanda eft, quam eleemofynæ genus. Sic beftiæ, fic aves, fic capiuntur & pifces. Modica in hamo esca ponitur, ut matronarum in eo facculi protrahantur. Sciat Epifcopus, cui commiffa eft Ecclefia, quem difpenfationi pauperum curæque præficiat. Melius eft non habere quod tribuam, quam impudenter petere quod recondam. Sed & genus arrogantiæ eft, clementiorem te velle videri, quam Pontifex Chrifti eft. Non omnia poffumus omnes. Alius in Ecclefia oculus eft, alius lingua, alius manus, alius pes, auris, venter, & cætera. Lege Pauli Epiftolam ad Corinthios: quomodo diverfa membra unum corpus efficiunt. Nec rufticus tamen & fimplex frater ideo fe fanctum putet, fi nihil noverit: nec peritus & eloquens lingua æftimet fanctitatem. Multoque melius eft e duobus imperfectis, rufticitatem habere fanctam, quam eloquentiam peccatricem.

Multi ædificant parietes, & columnas Ecclefiæ fubftruunt. Marmora nitent, auro fplendent laquearia, gemmis altare diftinguitur, & miniftrorum Chrifti nulla electio eft. Neque vero mihi aliquis opponat dives in Judæa Templum, menfam, lucernas, thuribula, patellas, fcyphos, mortariola, & cætera ex auro fabrefacta. Tunc hæc probabantur a Domino, quando Sacerdotes hoftias immolabant, & fanguis pecudum erat redemtio peccatorum. Quamquam hæc omnia præcefferint in figura: Scripta funt autem propter nos, in quos fines fæculorum devenerunt. Nunc vero quum paupertatem domus fuæ pauper Dominus dedicarit, cogitemus crucem ejus, & divitias lutum putabimus. Quid miramur, quod Chriftus vocat iniquum mammona? Quid fufpicimus & amamus, quod Petrus fe non habere gloriofe teftatur? Alioquin, fi tantum litteram fequimur, & in auro atque divitiis fimplex nos delectat N 4 hiftoria,

hiftoria, cum auro obfervemus & cætera. Ducant Pontifices Chrifti uxores virgines. Quamvis bonæ mentis fit, qui cicatricem habuerit, & deformis eft, privetur Sacerdotio. Lepra corporis animæ vitiis præferatur. Crefcamus, & multiplicemur, & repleamus terram. Nec immolemus agnum, nec myfticum Pafcha celebremus, quia hæc abfque Templo fieri Lege prohibentur. Figamus feptimo menfe tabernaculum, & folemne jejunium buccina concrepemus. Quod fi hæc omnia, fpiritualibus fpiritualia comparantes, fcientefque cum Paulo, quod lex fpiritualis eft, & David verba cantantes, Revela oculos meos, & confiderabo mirabilia de lege tua, fic intelligimus, ut Dominus quoque nofter intellexit, & interpretatus eft fabbathum: aut aurum repudiemus cum cæteris fuperftitionibus Judæorum; aut, fi aurum placet, placeant & Judæi, quos cum auro aut probare nobis neceffe eft, aut damnare.

Convivia tibi vitanda funt fæcularium, & maxime eorum qui honoribus tument. Turpe eft ante fores Sacerdotis Chrifti crucifixi & pauperis, & qui cibo quoque vefcebatur alieno, lictores confulum & milites excubare, judicemque provinciæ melius apud te prandere, quam in palatio. Quod fi obtenderis te facere hæc, ut roges pro miferis atque fubjectis, judex fæculi plus deferet Clerico continenti, quam diviti; & magis fanctitatem tuam venerabitur, quam opes. Aut fi talis eft, qui non audiat Clericos pro quibuflibet tribulatis, nifi inter phialas, libenter carebo hujufcemodi beneficio; & Chriftum rogabo pro judice, qui magis & citius fubvenire poteft, quam judex. Melius enim eft confidere in Domino, quam confidere in homine. Melius eft fperare in Domino, quam fperare in principibus.

Numquam vinum redoleas, ne audias illud Philofophi: "Hoc non est ofculum porrigere, fed vinum

propinare. Vinolentos Sacerdotes & Apoftolus damnat, & vetus lex prohibet. Qui altario deferviunt, vinum & ficeram non bibant. Sicera Hebræo fermone omnius potio nuncupatur, quæ inebriare роteft; five illa quæ frumento conficitur; five pomorum fucco, aut quum favi decoquuntur in dulcem & barbaram potionem; aut palmarum fructus exprimuntur in liquorem, coctifque frugibus aqua pinguior coloratur. Quidquid inebriat, & ftatum mentis evertit, fuge fimiliter ut vinum. Nec hoc dico, quod Dei a nobis creatura damnetur (Siquidem & Dominus vini potator eft appellatus : & Timotheo dolenti ftomachum modica vini forbitio relaxata eft) fed modum pro ætatis & valetudinis & corporum qualitate exigimus in potando. Quod fi abfque vino ardeo adolefcentia, & inflammor calore fanguinis, & fucculento validoque fum corpore, libenter carebo poculo, in quo fufpicio veneni eft. Pulchre dicitur apud Græcos, & nefcio an apud nos æque refonet: Pinguis venter non gignit fenfum tenuem.

Tantum tibi jejuniorem modum impone, quantum ferre potes. Sint tibi pura, cafta, fimplicia, moderata, & non fuperftitiofa jejunia. Quid prodeft oleo non vefci, & moleftias quafdam difficultatefque ciborum quærere, carycas, piper, nuces, palmarum fructus, fimilam, mel, piftacia? Tota hortorum cultura vexatur, ut cibario non vefcamur pane; & dum delicias fectamur, a regno cœlorum retrahimur. Audio præterea quofdam, contra rerum hominumque naturam, aquam non bibere, nec vefci pane; fed forbitiunculas delicatas, & contrita olera, betarumque fuccum, non calice forbere, fed concha. Proh pudor! non erubefcimus iftiufmodi ineptiis; nec tædet fuperftitionis? Infuper etiam famam abftinentiæ in deliciis quærimus. Fortif

fimum

fimum jejunium eft aqua & panis. Sed quia gło riam non habet, & omnes pane & aqua vivimus, quafi publicum & commune jejunium non putatur.

Cave ne hominum rumufculos aucuperis: ne in offenfam Dei populorum laudem commutes. Si adhuc, inquit Apoftolus, bominibus placerem, Chrifti fervus non effem. Defiit placere hominibus, & fervus factus eft Chrifti. Per bonam famam & malam, a dextris & a finiftris, Chrifti miles graditur: nec laude extollitur, nec vituperatione frangitur. Non divitiis tumet, non contrahitur paupertate; & læta contemnit & triftia. Per diem fol non urit eum, neque luna per noctem. Nolo te orare in angulis platearum, ne re&tum iter precum tuarum frangat aura popularis. Nolo te dilatare fimbrias, & oftentui habere phylacteria; & confcientia repugnante pharifaica ambitione circumdari. Quanto melius erat hæc non in corpore, fed in corde geftare; & Deum habere fautorem, non afpectus hominum? Inde pendet Evangelium: inde Crux & Prophetæ ; five faera Apoftolica doctrina. Melius eft enim hæe omnia

in

i Hujus contextus ordo eft omnino præpofterus in omnibus fere Codicibus MSS. nam in illis legimus; Et confcientia repugnante, pharifaica ambitione circumdari. Inde pendet Evangelium, inde Crux & Propheta. Fidelis mecum Lector intelligis quid taceam,

quid magis tacendo loquar. Tot regula, quot fpecies gloriarum. Quanto melius erat hac non in corpore, fed in corde geftare; Dominum habere fautorem, non afpectus hominum. Vis fcire, &c.

k In editis libris Erafmi & Mariani, inde Lex Propheta ; fed falfo, nam omnes MSS. noftri, id eft, plus viginti retinent vocem Crux. Quod verbum fenfui hujus loci congruit, ubi quæftio eft de Evangelio five Apoftolica doctrina, ut ipfe Hieronymus interpretatur. Deinde in fimbriis & phylacteriis Sacerdotum potuit imago Crucis Dominicæ repræfentari: quare legendum optimo fenfu: Inde pendet Evangelium: inde Crux Propheta, five facra Apoftolica dorina, que tota eit de Cruce Domini,

in mente portare, quam in corpore. Fidelis mecum Lector intelligis quid taceam, & quid magis tacendo loquar. Tot te regulæ, quot fpecies gloriarum vanarum percurrant. Vis fcire quales Dominus quærat ornatus? Habeto prudentiam, juftitiam, temperantiam, fortitudinem. His cœli plagis includere; hæc te quadriga, velut aurigam Chrifti, ad metam concitum ferat. Nihil hoc monili preciofius; nihil hac gemmarum varietate diftinctius. Ex omni parte decoraris, cingeris, atque protegeris; & ornamento tibi funt & tutamini; gemmæ vertuntur in fcuta.

Cave quoque, ne aut linguam aut aures habeas prurientes; id eft, ne aut ipfe aliis detrahas, aut alios audias detrahentes. Sedens, inquit, adverfus fratrem tuum loquebaris, & adverfus filium matris tuæ ponebas fcandalum: hæc fecifti & tacui. Exiftimafti inique, quod ero tui fimilis; arguam te & ftatuam contra faciem tuam. Parce a detractione linguæ, cuftodi fermones tuos: & fcito quia per cuncta, quæ de aliis loqueris, tua confcientia judicaris, & in his ipfe deprehenderis, quæ in aliis arguebas. Neque vero illa jufta eft excufatio, Referentibus aliis injuriam facere non poffum. Nemo invito auditori libenter refert. Sagitta in lapidem numquam figitur; interdum refiliens percutit dirigentem. Difcat detractor, dum te videt non libenter audire, non facile detrahere. Cum detractoribus, ait Salomon, ne mifcearis, quoniam repente veniet perditio eorum, ruinam utriufque quis novit? tam videlicet ejus qui detrahit, quam illius qui aurem accommodat detrahenti.

Officii tui eft vifitare languentes, noffe domos matronarum, ac liberos earum, & nobilium virorum cuftodire fecreta. Officii tui fit, los caftos fervare, fed & linguam. formis mulierum difputes; nec quid agatur in alia,

non folum ocuNumquam de

domus