Page images
PDF
EPUB

Α Λ Λ Ω Σ.

Α Ρ Ι Σ Τ Ο Φ Α Ν Ο Υ Σ

ΤΟΥ ΓΡΑΜ Μ Α Τ Ι Κ Ο Υ.

Αντιγόνη παρὰ τὴν πρόσταξιν τῆς πόλεως θάψασα τὸν Πολυνείκην ἐφωράθη, καὶ εἰς μνημεῖον κατάγειον ἐντεθεῖσα παρὰ τοῦ Κρέοντος ἀνῄρηται· ἐφ ̓ ᾧ καὶ Αἵμων, δυσπαθή σας διὰ τὸν εἰς αὐτὴν ἔρωτα, ξίφει ἑαυτὸν διεχρήσατο. ἐπὶ δὲ τῷ τούτου θανάτῳ καὶ ἡ μήτηρ Ευρυδίκη ἑαυτὴν ἀνεῖλε.

Τὸ μὲν δρᾶμα τῶν καλλίστων Σοφοκλέους. στασιάζεται δὲ τὰ περὶ τὴν ἡρωΐδα ἱστορούμενα καὶ τὴν ἀδελφὴν αὐτῆς Ισμήνην, ἃς ὁ μὲν Ἴων ἐν τοῖς διθυράμβοις καταπροισθῆναι φησιν ἀμφοτέρας ἐν τῷ ἱερῷ τῆς Ἥρας ὑπὸ Λαοδάμαντος τοῦ Ἐτεοκλέους· Μίμνερμος δέ φησι τὴν μὲν Ισμήνην προσο μιλοῦσαν Θεοκλυμένῳ ὑπὸ Τυδέως κατὰ ̓Αθηνᾶς ἐγκέλευσιν τελευτῆσαι.

Κεῖται δὲ ἡ μυθοποιΐα καὶ παρ ̓ Εὐριπίδῃ ἐν ̓Αντιγόνῃ· πλὴν ἐκεῖ φωραθεῖσα τῷ Αἵμονι δίδοται πρὸς γάμου κοινωνίαν, καὶ τίκτει τὸν Μαίμονα.

2. ΑΛΛΩΣ etc. vett. edd. Vulgo: Αριστοφάνους τοῦ γρ. Αντιγόνης ὑπόθεσις. καταπροισθῆναι cum genitivo significat ὑβρισθῆναι, insultare. vide Casaub. ad Aristophanis Equ. 436., Valck. et Wesseling. ad Herodot., illum 3, 37. p. 293., hunc 5, 105. p. 430. Notus Laodamas, Eteoclis filius, ex Apollodoro 3, 7., Pausania 9, 7., aliisque. Theoclymenus

[ocr errors]

non enim cogitandum de vate cognomine, de quo Homerus Odyss. 15. et alibi. Post τελευτῆσαι haec leguntur: τὸ δὲ δρᾶμα τὴν ἐπιγραφὴν ἔσχεν ἀπὸ τῆς παρεχού σης τὴν ὑπόθεσιν Αντιγόνης, quae indigna mihi videbantur docto grammatico. φωραθεῖσα τῷ Αϊμονι δίδοται Dresd. Turn. et quae hanc sequuntur edd. Vulgo minus perspicue φωρ. μετὰ τοῦ Αἵμονος,

--

Ἡ μὲν σκηνὴ τοῦ δράματος ὑπόκειται ἐν Θήβαις ταῖς Βοιωτικαῖς. ὁ δὲ Χορὸς συνέστηκεν ἐξ ἐπιχωρίων γερόντων. ὑπόκειται δὲ τὰ πράγματα ἐπὶ τῶν Κρέοντος βασιλείων. τὸ δὲ κεφάλαιόν ἐστι τάφος Πολυνείκους, Αντιγόνης ἀναίρεσις, θάνατος Αΐμονος, καὶ μόρος Εὐρυδίκης, τῆς τοῦ Αίμονος μητρός. φασὶ δὲ τὸν Σοφοκλέα ἠξιώσθαι τῆς ἐν Σάμω στρατηγίας, εὐδοκιμήσαντα ἐν τῇ διδασκαλίᾳ τῆς ̓Αντιγόνης. λέλεκται δὲ τὸ δρᾶμα τοῦτο τριακοστὸν δεύτερον.

Post γερόντων libri: προλογίζει δὲ ἡ ̓Αντιγόνη, quae, cum manifesto falsa sint, omisi. — Ald. Juntt. τῆς τοῦ Αἴμονος. Vulgo abest τοῦ.

τῆς ἐν Σάμῳ στρατηγίας. Intelligendum esse alterum Atheniensium bellum cum Samiis, quod gestum fuerit Morychide archonte, i. e. olymp. 85, 1. (ante Christ. nat. 489.), fabulamque ipso illo anno actam fuisse, de eo probabiliter disputat vir doctissimus Augustus Seidlerus in Dissertatione de

tempore, quo primum acta est Antigona; quae dissertatio alteri hujus tragoediae editioni Erfurdtianae, & G. Hermanno curatae, inserta est. Haud inepte Seidlerus:,,Quod Antigona," inquit,,,tantum Sophocli conciliavit populi favorem, ut tali eum muneri praeficiendum putarent, ea in re fortasse id quoque aliquid momenti habuit, quod sae pius in hac fabula poëta ostendit, pulcre se imperantis officia perspecta habere."

ΤΑ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΩΠΑ.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ.

ΙΣΜΗΝΗ.

ΧΟΡΟΣ Θηβαίων γερόντων.

ΚΡΕΩΝ.

ΦΥΛΑΞ.

ΑΙΜΩΝ.

ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ.

ΑΓΓΕΛΟΣ.

ΕΥΡΥΔΙΚΗ.

ΕΞΑΓΓΕΛΟΣ.

ANTITON H.

ΑΝ. Ω κοινὸν αὐτάδελφον Ισμήνης κάρα, ἆρ ̓ οἶσθ ̓ ὅ τι Ζεὺς τῶν ἀπ ̓ Οἰδίπου κακῶν

*

Annotationes. Vers. 1. κοινόν. Affert Eustath. p. 612, 22. (466, 25.), κοινὸν explicans ἀδελφικόν. Rectius hanc vocem per συγγενιnov ab Scholiasta Euripidis ad Phoen. 1565., 1572. ed. Matth. (1475.), explicari Seidlerus observat: κοινούς enim esse, qui eodem genere; αὐταδέλφους, qui iisdem parentibus orti sint. H. Schol.: & κάρα. περιφραστικῶς, ὦ ἀδελ φὴ Ισμήνη, αὐτάδελφον δὲ εἶ

πεν,

ὅτι ἐκ τῶν αὐτῶν γεγόνασι. πολλάκις δὲ ὁ Σοφοκλῆς ἐπὶ τοῦ ἀδελφοῦ τὸ κοινὸν τίθησιν, ὡς νῦν. ἐπειδὴ τὸ ἀδελφὸς κοινῶς λέγεται ἐπὶ τῶν μὴ ἐξ ἀμφοτέρων τῶν γονέων ὄντων ἀδελφῶν, ἐπήγαγε τὸ αὐτάδελφον, ὅπερ παρίστησι τοὺς ἐκ τοῦ αὐτοῦ πατρὸς καὶ μητρὸς γεγονότας. τὸ δὲ κοινὸν ὁ Σοφ. συνεχῶς ἐπὶ τοῦ ἀδελφοῦ τίθησιν, etc. cf. 188.

2. Suspectus locus. neque enim placent ἐκ παραλλήλου posita ὅ τι et ὁποῖον, neque hoc simile est il lis, quae profert Seidlerus, πῶς τί τοῦτο; (vid. Heindorf. ad Plat. Hipp. maj. p. 166.) τίς πόθεν ἔσσι; apud Homerum; τί τάμα, πῶς ἔχει, θεσπίσματα; (h. e. τί τἀμὰ θεσπί σματα; πῶς ἔχει;) Eurip. Helen. 823., aliisque hujusmodi, in qui. bus aliud pronomine, aliud significatur adverbio, cum tantum non

i tr.

9

ὅ τι et ὁποῖον, i. e. quodnam, cujus generis, ut reddit Seidlerus. Minus etiam persuaderi mihi patiar, scribendum esse ὅτι pro ő τις usurpato anacolutho in ipso operis principio, quod summa diligentia polire atque levigare solent scriptores. Quod autem Schaeferus putabat, ὁποῖον accipiendum esse pro ὁτιοῦν, ὁτιδήποτε, in eo for tasse acquiescerem, si usum illum exemplis communivisset vir eruditissimus. Quae cum ita sint, ne nunc quidem contemnendum censeam id, quod olim posui, do' οἶσθά τι, sententia perspicua, similibusque ductibus litterarum, et iis, quos et alibi permutatos inter se constet: velut Eurip. Iphig. Taur. 204. pro hoc, quod ostendunt libri, αἰαζόντων, οὐδ ̓ ἄνοικτρον, Tyrwhittus recte scripsit αἰαζόντων αὐδὲν, οἰκτρὸν, et Eurip. Ion. 564. Aldus habet βίον, Stephani autem MSS., ipso aliisque merito adstipulantibus, βίαν (que pertinet etiam elephantiosis pro elephantiasis scriptum ap. Vegetium); vitioque contrario Eurip. Εl. 212. συντέτηκας exaratum est pro συντετηκός, et Ion. 125., nisi fallor, εὐφάμοις pro εὐφόροις, etc. Similem huic nostro Elmslejus medicinam fecit Oedip. T. 1401., quo loco cum in codicibus legatur μέ

ὁποῖον οὐχὶ νῦν ἔτι ζώσαιν τελεῖ;

* οὐδὲν γὰρ οὔτ ̓ ἀλγεινόν, οὔτ ̓ ἄτης ἄτερ,

νὲς, ille edidit μέμνησθέ τι, quem admodum Euripides dixit Hecub. 940. εἰ τῆς τεκούσης τῆσδε μέμνηταί τι μου, etc. Nihil harum dif ficultatum sentiens bonus vir scholiastes : ὅ τι, inquit, ἀντὶ τοῦ ὁποῖον. ὁ δὲ νοῦς· ἀρά γέ ἐστι τῶν ἀπ ̓ Οἰδίποδος κακῶν, ὁποῖον οὐχὶ ὁ Ζεὺς ζώσαις ἡμῖν ἐπιτελεῖ; ὡς εἰ ἔλεγεν· ἆρα ἔχει τι ὁ Ζεὺς τούτων τῶν κακῶν μεῖζον ποιῆσαι εἰς ἡμᾶς; εἶπε δὲ διττῶς, πρῶτον μὲν ὅ τι, ἔπειτα δὲ ὁποῖον, άρκοῦντος θατέρου. Camerarius: Esto que quidquam, quod non infligit nobis viventibus deus de malis Õedipodeis? nam ab auctore hoc illa omnia existere sentit" etc. Ab Oedipi scelere exorta mala non ad nepotes posterosque propagari dicit, ut alias fieri soleat, sed cuncta sibi et sorori accumulari.

[ocr errors]

4. οὔτ ̓ ἄτης ἄτερ. Haec quoque crux interpretum, nec dubitari potest, quin labes illata sit verbis ατης ἄτερ. Opus enim vocabulo, quale vel illud est, quod audacter dedit Br., ἀτήριον, vel Porsoni ἄτης ἔχον, quod probabile visum Gaisfordio ad Hephaest. p. 286. Scholiastes: Δίδυμος (grammaticus notissimus, qui vixit circa a. U. C. 725., sive ante Christum nat. 29.) φησιν, ὅτι ἐν τούτοις τὸ ἄτης ἄτες ἐναντίως συντέτακται τοῖς συμφραζομένοις. λέγει γὰρ οὔτως· οὐδὲν γάρ ἐστιν οὔτε ἀλγει τὸν, οὔτε ἀτηρὸν, οὔτε αἰσχρὸν, ὃ οὐκ ἔχομεν ἡμεῖς· ἄτης ἄτερ δέ ἐστι τὸ ἀγαθόν. Recte. Exstitit ta. men, qui hanc horum sententiam esse contenderet, vir humanissimus, Seidlerus: οὐδὲν γὰρ οὔτ ̓ ἀλγεινὸν, οὔτ ̓ ἄτης ἄτερ ἡ αἰσχρὸν ἢ ἄτιμόν ἐστι, καὶ αἰσχρόν τε καὶ ἄτιμον, ut pro ή, ή positum sit οὔτε, οὔτε, in enunciato negativo, quemadmodum infra 1058. dicatur οὐκ ἔσθ ̓ ὁποῖον στάντ ̓ ἂν ἀνθρώτων βίον οὔτ ̓ αἰνέσαιμ ̓ ἂν οὔτε

ན་

66

delictum, seu culpam, qua immunes Oedipi filiae in infamiam inciderint. Sic ille. At non simpliciter är significat delictum, sed delictum fatale, quo quis admisso plectitur. Valck. ad Eurip. Hippol. 276. (254.): „ Coelo, inquit, ,, Jupiter Homeri deturbavit "Ατην, ἢ πάντας ἀᾶται, lliad. τ', 129. ; Eustath. illic, ubi Troja fuit, "Ατης λόφον fuisse scribit, memoratum Lycophroni versu 29., atque illud confictum διὰ τὰς μεγάλας ἄτας, ἃς ἐκ Διὸς οἱ Τρῶες ἔπαθον. Ne que absurde τὸν ἔγγειον τόπον, velut omnibus malis refertum, "Ατης λειμώνα vocabat Empedocles, teste Themistio orat. 13. p. 178, B. cf. p. 240, C. Hinc quaevis noxa gravior, vel calamitas, divinitus miseris mortalibus immissa, dicebatur ἄτη: praesertim apud Tragicos, Aeschylum inprimis et Sophoclem, ira dei vel deorum daíuovos etiam et δαιμόνων ἄτη dicebatur: Eurip. Phoen. 1072. (995.) ἐπέσσυτο τάνδε γᾶν ἁρπαγαῖσι δαιμόνων τις ἄτα. Med. 129. μείζους δ ̓ ἄτας, ὅταν ὀργισθῇ, δαίμων οἴκοις ἀπέδωκεν. Phaedra Hippol. 241. (219.) ἐμάτ νην, ἔπεσον, δαίμονος ἄτα.“ Seidlerum igitur si audiremus, calamitates istae, quas commemorat Antigona, esse dicerentur ἄτερ ἄτης, innoxiae, seu damni expertes; quod ineptum. Neque ea conjectura multis probata fuit, quod sciam; sed pluribus arrisit Corayi, in Levesquii animadversionibus ad Thucydidem, t. 3. p. 261., proposita haec ἄγης ἄτερ, i. e. ἄτερ νεμέσεως, quod tamen et ipsum abhorrere a sententia sensit H. Displicet quoque illud, quod ipsi olim excudi jussimus, οὐκ ἄτης ἄτερ, quae verba non aliud quoddam genus calamitatum significare, sed ad illa, quibus mala sororum designantur, ἀλγεινὸν, αἰσχρὸν, ἄτιμον, communiter referenda esse

« PreviousContinue »