645

635 τούτου γὰρ ονεκ ̓ ἄνδρες εὔχονται γονὰς κατηκόους φύσαντες ἐν δόμοις ἔχειν, ὡς καὶ τὸν ἐχθρὸν ἀνταμύνωνται κακοῖς, καὶ τὸν φίλον τιμῶσιν ἐξ ἴσου πατρί. ὅςτις δ ̓ ἀνωφέλητα φιτύει τέκνα, 640 τί τόνδ ̓ ἂν εἴποις ἄλλο πλὴν αὑτῷ πέδας φῦσαι, πολὺν δὲ τοῖσιν ἐχθροῖσιν γέλων ; μή νύν ποτ ̓, ὦ παῖ, τὰς φρένας γ ̓ ὑφ ̓ ἡδονῆς γυναικὸς οὗνεκ ̓ ἐκβάλῃς, εἰδὼς, ὅτι ψυχρὸν παραγκάλισμα τοῦτο γίγνεται, 645 γυνὴ κακὴ ξύνευνος ἐν δόμοις. τί γὰρ γένοιτ ̓ ἂν ἕλκος μεῖζον ἢ φίλος κακός; ἀλλὰ πτύσας ωςεί τε δυςμενῆ μέθες

τὴν παῖδ ̓ ἐν Αιδου τήνδε νυμφεύειν τινί.

650

V. 640. Ex scholiis recepi πέδας. Vulgo πόνους. Vide Com ment. meam de Schol in Soph. tragg. auctoritate p. 17 sq.

V. 642. Quum y', quod Brunckius addidit, in uno Par. T. legatur, Hermannus suspicatur Sophoclem πρὸς ἡδονῆς scripsisse; de quo usu praepositionis πρὸς vide ad v. 51. Mihi quidem valde displicet hic yè particula.

ὄπισθεν· οἷον τῆς πατρῴας γνώμης πάντα εἶναι δεύτερα· οἷον χρὴ τὴν πατρῴαν πράττοντα γνώμην περὶ τῶν ἄλλων οὐδένα λόγον ἔχειν· ἀσφαλῶς δὲ προςέθηκε τὸ πάντα, μὴ ἄρα ἐκ τοῦ παιδὸς ὑπαντηθῇ, ὅτι πλὴν τῶν χρησίμων.

V. 637. τὸν ἐχθρὸν ἀνταμ. κακοῖς] De locutione conferunt Thucyd. I, 42: αξιούτω τοῖς ὁμοίοις ἡμᾶς ἀμύνεσθαι. Soph. 0. C. 873: φρονοῦσ ̓, ὅτι ἔργοις πεπονθὼς ῥήμασίν σ ̓ ἀμύνομαι.

V. 640. Schol.: πόνους· γρ. πέδας, ἵν ̓ ᾖ ἐμπόδιον, δεσμούς, κώλυμα τοῦ πράττειν ἃ βού

λεται.

V. 642. ὑφ ̓ ἡδονῆς] Prae voluptate sive propter voluptatem. Vide ad 221 sq. De locutione τὰς φρένας ἐκβάλλειν, mentem abiicere, sive men

tem sibi excuti pati, vide ad O. C. 630, ubi similia adlata

sunt.

V. 644. Schol.: ́ παραγκά λισμα· φίλημα, στέργηθρον, κοινώνημα, παρακοίμημα, περιπλοκή. De τοῦτο vide Matth. §. 472. 2. e.

V. 646. ἕλκος] Dolor, ut A es ch. Ag. 641: πόλει μὲν ἕλκος ἓν τὸ δήμιον τυχεῖν. Ηesychius: ἕλκη, λῦπαι. ERF.

V. 647. Schol.: πτύσας· καταπτύσας, ἐν οὐδενὶ λόγῳ θέμενος, καταφρονήσας. Dé ωςεί τε, verbo non adiuncto, confert Neuius H o m. II. 2, 474. π, 192. T, 366. 4, 598. Od. §, 254. g, 111. Pindar. Pyth. I, 44. IV, 112.De μέθες idem adhibet El. 647.

V. 648. νυμφεύειν τινί] Νυμφεύειν τινὶ quanquam vulgo significat uxorem dare alicui, tamen quum alibi tum hic

655

ἐπεὶ γὰρ αὐτὴν εἷλον ἐμφανῶς ἐγὼ 650 πόλεως ἀπιστήσασαν ἐκ πάσης μόνην, ψευδῆ γ ̓ ἐμαυτὸν οὐ καταστήσω πόλει, ἀλλὰ κτενῶ. πρὸς ταῦτ ̓ ἐφυμνείτω Δία ξύναιμον· εἰ γὰρ δὴ τά γ ̓ ἐγγενῆ φύσει ἄκοσμα θρέψω, κάρτα τοὺς ἔξω γένους. 660 655 ἐν τοῖς γὰρ οἰκείοισιν ὅςτις ἔστ ̓ ἀνὴρ χρηστὸς, φανεῖται καν πόλει δίκαιος ὤν. ὅςτις δ ̓ ὑπερβὰς ἢ νόμους βιάζεται, ἢ τοὐπιτάσσειν τοῖς κρατύνουσιν νοεῖ, οὐκ ἔστ ̓ ἐπαίνου τοῦτον ἐξ ἐμοῦ τυχεῖν. 665

V. 658. κρατύνουσιν νοεῖ ex Dindorfii coniectura scripsi, postulante quodammodo codice La, qui a prima manu habet κρατ....οὖσιν νοεῖ. Vulgo κρατοῦσιν ἐννοεῖ.

multo minus sibi in alienos animadvertere liceat, quum is deni que, qui severus etiam in suos sit, laudem iustitiae a civibus consequatur.

V. 657 sqq. ὅςτις δ ̓ etc.] Inde ab hoc loco incipit ostendere Creon, cur eiusmodi delictum, quod commisisse Antigonam constabat, inultum relinqui non debeat. Dicit enim hoc: non decet autem quemquam aut leges violare aut imperare regnantibus velle (i. e. convenit autem severum me esse in eos, qui aut leges violare aut imperare regnan tibus velint), sed quem civitas regem fecerit, eius imperium aequum et iniquum ferendum est. Atque ita qui iussis aliorum obtemperare didicerit, domi militiaeque et civis bonus et magistratus erit.

V. 657. Schol.: ὑπερβάς· λείπει τὸ δίκαιον. Nihil omissum, sed ὑπερβαίνειν hic, ut saepe ad Homerum, valet insolentem esse. Sic supra 605. ὑπερβασία est insolentia.

660 ἀλλ ̓ ὃν πόλις στήσειε, τοῦδε χρὴ κλύειν καὶ σμικρὰ καὶ δίκαια καὶ τἀναντία. καὶ τοῦτον ἂν τὸν ἄνδρα θαρσοίην ἐγὼ καλῶς μὲν ἄρχειν, εὖ δ ̓ ἂν ἄρχεσθαι θέλειν, δορός τ ̓ ἂν ἐν χειμῶνι προςτεταγμένον 670 665 μένειν δίκαιον καγαθὸν παραστάτην. ἀναρχίας δὲ μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν. αὕτη πόλεις τ ̓ ὄλλυσιν, ἥδ ̓ ἀναστάτους οἴκους τίθησιν, ἥδε σὺν μάχῃ δορὸς τροπὰς καταῤῥήγνυσι· τῶν δ ̓ ὀρθουμένων 675 670 σώζει τὰ πολλὰ σώμαθ ̓ ἡ πειθαρχία.

v. 668. Corruptam scripturam vulgatam esse, quam retinui, iam olin monui. Nunc non dubito, quin scripserit poeta, quod Emperius coniecit, σὺν δόρει μάχης.

V.660. Schol.: στήσεις· καταστήσειεν ἄρχοντα. Tum post κλύειν vulgo comma positum, quod delevi, quum accusativus σμικρὰ etc. ex ipso verbo κλύειν aptus sit. Vide ad 64.

V. 661. Schol: τὰ ἐναντία· τῷ δικαίῳ δηλονότι. Recte Brunckius: τἀναντία notat καὶ μεγάλα καὶ ἄδικα. Idem confert Senec. Med. 195 : aequum atque iniquum regis imperium feras.

V. 662. Schol.: τοῦτον· τὸν τῷ βασιλεῖ πειθόμενον. V. 662 sq. θαρσοίην ἂν ἄρχειν] De structura verbi θαρσεῖν ad Philoct. 589 diximus.

V. 664. Schol.: δορός· ἀντὶ τοῦ τῆς μάχης. Hinc iudice Valckenario ad Phoen. 148, quem adfert Erfurdtius, expressum illud Platonis in Apol. Socr. p. 28. D: οὗ ἄν τις ταχθῇ, ἐνταῦθα δεῖ μένοντα κινδυνεύειν. V.667. αὕτη πόλεις τ ̓] Exorsus est orationem, ut sideinde dicturus esset: καὶ ἀναστάτους οἴκους τίθησι, quod mutans, pro καὶ posuit ἥδε. Eadem figura supra v.296: τοῦτο καὶ πόλεις πορθεῖ, τόδ ̓ ἄνδρας

pro καὶ

ἐξανίστησιν · δόμων,
ἄνδρας. HER M.
V. 668 sq. ἥδε καταρ-
ῥήγνυσι] Ut ἕλκος ῥῆξαι va-
let vulnus rumpendo fa-
cere, ita τροπὰς καταῤῥῆξαι
significat fugam rumpendo
(sc. ordines) efficere. Eodem
modo rumpi a poetis Latinis
usurpatur, veluti a Virg. Αen.
VIII, 391: tonitru quum ru-
pta corusco ignea rima
micans percurrit lumine
nimbos, ubi rima rupta est
rima rumpendo facta.
Hoc ergo
poeta dicit: in pugna etiam
exercitum, si qui edicto
ducis non obediat, in fu-
gam coniici. Ceterum lege
notam criticam, ex qua intelliges
iungenda esse τροπὰς μάχης,
coll. Aiac. 1275. Rhes. 82. 116.
V. 669 sq. τῶν δ ̓ πει·,
θαρχία] Εorum autem,
qui erecti stant nec in fu-
gam proripiuntur, pluri-
mi servantur; atque hoc
ut fiat, ut stent ac ser-
ventur, facit obedientia
duci praestita. Itaque ver-
bis ἥδε – πειθαρχία hoc dicit:
immodestia militum facit,

-

οὕτως ἀμυντέ ἐστὶ τοῖς κοσμουμένοις,
κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα.
κρεῖσσον γάρ, εἴπερ δεῖ, πρὸς ἀνδρὸς ἐκπεσεῖν·
κοὐκ ἂν γυναικῶν ἥσσονες καλοίμεθ ̓ ἄν. 630
-ΧΟΡΟΣ.

675 ἡμῖν μέν, εἰ μὴ τῷ χρόνῳ κεκλέμμεθα, λέγειν φρονούντως ὧν λέγεις δοκεῖς πέρι. ΑΙΜΩΝ.

πάτερ, θεοὶ φύουσιν ἀνθρώποις φρένας
πάντων ὅσ ̓ ἐστὶ κτημάτων ὑπέρτατον.

ut terga dent in pugna et perdantur; modestia, ut stent ac serventur. Priore in membro omisit poeta addere, quod quum per se notum tum ex posteriore apparebat, cum exitio coniunctam fugam esse. Apte Scholiasta adscripsit Hom. II. E, 531 : αἰδομένων δ ̓ ἀνδρῶν πλέονες σόοι ἠὲ πέφανται, Erfurdtius Aesch. Spt. c. Th. 203: πειθαρχία γάρ ἐστι τῆς εὐπραξίας μήτηρ, γυνὴ σωτῆρος. Adde Xenoph. Cyr. III, 3, 45: μωρὸς δὲ καὶ εἴ τις ζῆν βουλόμενος φεύγειν ἐπιχειροίη, εἰδὼς, ὅτι οἱ μὲν νικῶντες σώζονται, οἱ δὲ φεύγοντες ἀποθνήσκουσι μᾶλλον τῶν μενόν

των.

V. 671. οὕτως etc.] Ούτως valet quae quum ita sint, ut 465: οὕτως ἔμοιγε etc. Tum Scholiasta τοῖς κοσμουμένοις interpretatur τοῖς ἄρχουσι, coll. Hom. a, 16: κοσμήτορε λαῶν. At non potuit κοσμεῖσθαι activo sensu a Sophocle usurpari. Rectius Erfurdtius cum Musgravio aliisque τοῖς κοσμ. genus neutrum esse putarunt, explicantes : iis, quae decreta et edicta sunt. Itaque satis bene Brunckius ita haec vertit: sic operam dare oportet, ut servetur ordo et disci

plina. De ἀμύνειν verbisque

eiusdem notionis ita usurpatis conferunt Eur. Οrest. 522: αμυνῶ τῷ νόμῳ. Τhucyd. I, 150: δικαιῶ τοὺς κοινῇ δόξασι βοηθεῖν, et alia exempla. De numero plurali ἀμυντέα et versu sq. ἡσσητέα vide Matth. §. 443. V. 672. κοὔτοι ἧσσητέα] Adscripsit Erfurdtius Aristoph. Lys. 450: οὐ γυναικῶν οὐδέποτ ἐσθ ̓ ἡττητέα ἡμῖν. De structura cfr. Matth. §. 447. 2.

V. 675. Schol.: εἰ μὴ τῆς φρονήσεως ὑπὸ τοῦ γήρως σεσυλήμεθα, λέγειν φρονούντως δοκεῖς περὶ ὧν λέγεις. Ὁ δὲ λόγος πάνυ πρεσβυτικῶς καὶ αἰδημόνως εἴρηται. Proprie εἰ μὴ κεκλέμμεθα valet: nisi aetate, in qua sumus, i. e. senectute, decepti sumus. Schaeferus confert 1218: ἢ θεοὶσι κλέπτομαι. De notione τοῦ χρονοῦ vide 729 huius fab. et ad Philoct. 304.

V. 377 — 686. πάτερ-τάδε] Tanta cum moderatione Haemon ad oppugnandam patris sententiam aggredi, tantaque cum verecundia animi sensa expromere incipit, ut hoc orationis eius initium lectori non attentissimo aliquanto obscurius videri possit. Equidem sensum nexumque hunc puto esse: summum omnium bonorum mens est, cuius ope omnibus in rebus quid

ἐγὼ δ ̓ ὅπως σὺ μὴ λέγεις ὀρθῶς τάδε, 685 650 οὔτ ̓ ἂν δυναίμην μήτ ̓ ἐπισταίμην λέγειν· λέγοιτο μεντἂν χατέρῳ καλῶς ἔχον.

σοῦ δ ̓ οὖν πέφυκα πάντα προσκοπεῖν, ὅσα λέγει τις ἢ πράσσει τις ἢ ψέγειν ἔχει. τὸ γὰρ σὸν ὄμμα δεινὸν ἀνδρὶ δημότῃ 690 695 λόγοις τοιούτοις, οἷς σὺ μὴ τέρψει κλύων· ἐμοὶ δ ̓ ἀκούειν ἔσθ ̓ ὑπὸ σκότου τάδε,

V. 681. λέγοιτο de meo scripsi. Libri γένοιτο. Tum Hermannus pro χατέρῳ scripsit χατέρως.